Giới khảo cổ học khai quật được vô số thi thể người được bảo quản trong suốt thời gian dài từ hàng trăm tới hàng nghìn năm trên khắp các lục địa, trong đó có một số xác ướp được chú ý vì sự đặc biệt của chúng.
Bạn đang xem: Giải mã chấn động 10 xác ướp nổi tiếng nhất mọi thời đại
1. Xác ướp Ramses Đệ nhị - Ai Cập
Xác ướp của vua Pharaoh Ramses II hay còn gọi là vua Ramses Vĩ Đại. Ông qua đời vào năm 1213 trước công nguyên. Điều thú vị của xác ướp là ở mái tóc màu đỏ. Thời Ai Cập cổ đại, mái tóc đỏ giống như sự liên kết với thần Seth, vị thần đã giết chết thần rồng Osiris. (Ảnh: thusmosell)
2. Xác ướp Ginger – Ai Cập
Xác ướp tồn tại trước khi công nghệ ướp xác trở nên phổ biến ở Ai Cập. Ginger được cho là một nam giới đã trưởng thành, qua đời khoảng 5.000 năm trước và được chôn cất trực tiếp trong cát sa mạc. Ginger chỉ là một trong nhiều xác ướp Ai Cập chôn theo cách này. (Ảnh: Jack 1956)
3. Xác ướp Skydstrup, Đan Mạch
Hộp sọ biết cười này thuộc về người phụ nữ trẻ với thân hình mảnh mai. Cô được chôn cất ở Nam Jutland, khoảng 1.300 năm trước công nguyên. Qua quần áo và trang sức, Skydstrup được phỏng đoán là con trong một gia đình có thế lực. (Ảnh: SR)
4. Xác ướp Sethos Đệ nhất, Ai Cập
Người Ai Cập được mệnh danh là chuyên gia về xác ướp. Đó là lý do vì sao chúng ta có thể chiêm ngưỡng công trình của họ sau 3.000 năm. Tất cả các cơ quan nội tạng được lấy ra từ xác chết. Sau đó chúng được lưu giữ bên trong các lọ hoặc xử lý và đưa lại vào bên trong cơ thể. Quá trình ướp xác mất 70 ngày, được thực hiện bởi các linh mục có kiến thức về cơ thể người. (Ảnh: Underwood)
5. Xác ướp công chúa Ukok, Siberia
Các nhà khảo cổ ước tính xác ướp công chúa Ukok đã tồn tại khoảng 2.500 năm. Xác ướp nổi tiếng với hình xăm tuyệt đẹp trên cơ thể. Kể từ sau khi mộ công chúa Ukok được khai quật, liên tiếp những vụ cháy rừng, động đất, bệnh tật và tự tử đã xảy ra. Nhiều người lý giải rằng có lời nguyền bí ẩn đằng sau xác ướp này. (Ảnh: Kobsev)
6. Xác ướp Nazca, Peru
Những xác ướp của Chauchilla ở Peru có niên đại cách đây khoảng 1.000 năm, thường được đặt trong tư thế ngồi, hướng về phía mặt trời mọc. Phần da của xác ướp được phủ một lớp nhựa để bảo vệ khỏi sự xâm nhập của côn trùng và làm chậm quá trình phân hủy do vi khuẩn. (Ảnh: FR)
8. Xác ướp Rendswuhren – Đức
Xác ướp này được phát hiện tại Đức vào năm 1871. Các nhà khám nghiệm tử thi phát hiện một lỗ hổng hình tam giác trên hộp sọ của Rendswuhren và cho rằng ông bị đánh đến chết. (Ảnh: Bullen)
7. Xác ướp Gallagh – Ireland
Xác ướp được tìm thấy trong một đầm lầy ở Ireland vào năm 1821, liên tục bị chôn xuống và đào lên mỗi khi có ai đó muốn chiêm ngưỡng. Gallagh được chôn cất trong chiếc áo choàng, quấn miếng gỗ liễu xung quanh cổ. Một số nhà khảo cổ cho rằng miếng gỗ đó được sử dụng để xiết cổ Gallagh. (Ảnh: Mark JH)
8. Xác ướp Christian Fiedrich von Kahlbutz – Đức
Xác ướp thuộc về hiệp sĩ người Đức, người được cho là kẻ gây ra các vụ hãm hiếp cô dâu và trinh nữ trong vùng. Sau khi bị tuyên án, ông đã thề: “Nếu thực sự tôi có tội, sau khi chết, cơ thể tôi sẽ không phân hủy”. Và xác ướp này được cho là minh chứng cho những tội lỗi mà ông gây ra. (Ảnh: B.S)
9. Xác ướp với bộ mặt vẽ - Ai Cập
Những câu chuyện về xác ướp bị nguyền rủa, sống lại và ám ảnh đến người sống xuất hiện rất nhiều trong thế giới phim ảnh. Tại bảo tàng Anh, câu chuyện đó như sống lại khi chiêm ngưỡng xác ướp với nhiều nét vẽ kì lạ trên khuôn mặt. (Ảnh: klafubra)
10. Xác ướp Rosalia Lombardo – Ý
Sự bảo quản quản xác ướp đạt trình độ cao đến nỗi khi nhìn vào, ai cũng có cảm giác như xác ướp đang ngủ và có thể tỉnh lại bất cứ lúc nào. Rosalia qua đời khi vừa tròn 2 tuổi do căn bệnh viêm phổi vào năm 1920. Máu của cô được thay thế bằng phooc môn. Sau đó, người ta đổ rượu và axit Salicylic được nhằm ngăn chặn các loại nấm phát triển và giữ cho cơ thể không bị mất nước. (Ảnh: sposo)
11. Xác ướp Qilakitsoq – Greenland
Xác ướp Qilakitsoq có lẽ là xác ướp bé nhất, thuộc về cậu bé 6 tháng tuổi. Xác được tìm thấy trong một ngôi mộ bảo quản bằng băng. Người ta cho rằng, cậu bé này mắc hội chứng đao và được đặt vào ngôi mộ sống cùng với mẹ. Đó là một phong tục của người Eskimo bấy giờ. (Ảnh: choffa)
12. Xác ướp Guanjuato – Mehico
Xác ướp Guanjuato là một trong những xác ướp đáng sợ và khủng khiếp nhất thế giới. Những biểu cảm trên khuôn mặt khiến người ta liên tưởng rằng xác ướp bị chôn sống. (Ảnh: prisco)
l lang="vi" translate="no"> Những xác ướp lâu đời nhất thế giới không phải ở Ai Cập
Nam
Net. All rights reserved. Chỉ được phát hành lại thông tin từ website này khi có sự đồng ý bằng văn bản của báo Viet
Nam
Net.
Được tìm thấy trên vùng sa mạc Atacama của Chile, những xác ướp lâu đời nhất thế giới của người Chinchorro cổ đại đang chịu tác động nặng nề của biến đổi khí hậu toàn cầu.
Năm 1917, khi đang khảo sát dọc bờ biển ngập nắng của một trong những vùng sa mạc kho cằn nhất thế giới Atacama, nhà khảo cổ học người Đức Max Uhle đã tình cờ tìm thấy một loạt những hài cốt kỳ lạ. Đào sâu thêm vào lòng đất, ông phát hiện thêm những bộ hài cốt được dùng lau sậy, tro dán để gia cố các xương, khớp của người chết và làm da giả bằng vải. Trên đầu họ là những bộ tóc giả cầu kỳ cùng mặt nạ được làm bằng đất sét.
Những xác ướp này được cho là của người Chinchorro, tộc người sống bằng cách săn bắt hái lượm khắp các bờ biển dọc phía Bắc Chile tới Nam Peru vào khoảng năm 7.000 đến 1.500 trước Công Nguyên.
Vào tháng 7 năm nay, UNESCO đã chính thức đưa quần thể xác ướp và khu định cư của người Chinchorro ở Chile vào danh sách Di sản Thế giới. Một bảo tàng trưng bày và bảo tồn những xác ướp này cũng được xây dựng ở thành phố ven biển Arica. Biến đổi khí hậu đang đe dọa tới sự tồn tại của những xác ướp này nếu chúng tiếp tục được để ngoài tự nhiên như hiện trạng ban đầu.
Tại sao những xác ướp lâu đời nhất thế giới lại ở Chile mà không phải ở Ai Cập?
Thuật ướp xác đã xuất hiện trong hầu khắp các nền văn hóa từ Châu Phi tới Châu Á xa xôi. Tuy nhiên, Chinchorro được cho là những người đầu tiên áp dụng kỹ thuật này, trước khi những pharaoh được hoàng gia Ai Cập ướp xác và quấn trong những băng vải trắng khoảng 2.000 năm.
Nếu như kỹ thuật này chỉ được người Ai Cập áp dụng cho vua chúa hay quan lại trong triều và được đặt trong những kim tự tháp khổng lồ thể hiện tham vọng cũng như sức mạnh của đế chế thì thay vào đó, người Chinchorro thực hiện ướp xác tất cả các thành phần trong xã hội, không phân biệt sang hèn.
Người Chinchorro được cho là lần đầu tiên thực hiện thuật ướp xác cách đây khoảng 7.000 năm ở gần khu vực Caleta Camarones, một ngôi làng đánh cá nhỏ cách thành phố Arica 62 dặm về phía Nam. Nằm gọn trong một thung lũng nơi sông Camarones chảy ra Thái Bình Dương, ngôi làng nhỏ với những bãi cát vàng hình lưỡi liềm này là nơi du khách có thể tìm thấy những bức tượng hoành tráng cao gần 5 mét, ẩn sâu bên dưới là hàng loạt xác ướp bị chôn vùi của người Chinchorro.
Cư dân Atacama khoảng năm 5.050 trước Công nguyên được cho là đã lột da người chết, loại bỏ các cơ và nội tạng trước khi tạo hình lại thi thể bằng gậy, sậy và đất sét. Bernardo Arriaza, một nhà nhân chủng học của Đại học Tarapacá, cho biết điều này nhằm tạo hình bộ xương trước khi các nghệ nhân ghép chúng lại với nhau.
Các nhà khoa học cũng đưa ra giả thuyết rằng mức thạch tín tự nhiên trong sông Camarones, cao hơn hàng trăm lần so với ngưỡng an toàn hiện đại nên có thể đã khiến hàng loạt những đứa trẻ Chinchorro chưa kịp chào đời thiệt mạng. Đó là lý do vì sao hầu hết các xác ướp sớm nhất được tìm thấy đều là của trẻ sơ sinh hay các bào thai. Đây là cách người Chinchorro tưởng nhớ người đã khuất khi biến họ trở nên bất tử.
Tới đâu để khám phá bí mật của người Chinchorro?
Để có cái nhìn sâu hơn và tìm hiểu nhiều thông tin hữu ích, du khách hãy đến Bảo tàng Khảo cổ học San Miguel de Azapa ở trung tâm thành phố Arica, phía Bắc sa mạc Atacama.
Thành phố này cũng nổi tiếng với những người yêu lướt sóng hay muốn tìm hiểu về lịch sử trận chiến Thái Bình Dương. Ngoài ra, du khách cũng có thể lựa chọn những con đường đi bộ dài dẫn đến những công viên tự nhiên bao quanh bởi núi lửa quanh khu vực này.
Có khoảng 300 xác ướp Chinchorro hiện đang được lưu giữ tại bảo tàng Azapa, nhưng 90% trong số này được đặt trong những phòng không có điều hòa hay thiết bị kiểm soát độ ẩm. Một dự án xây dựng bảo tàng mới trị giá 24.7 triệu USD đang được triển khai để bảo vệ các xác ướp trong độ ẩm tối ưu từ 40 - 60%.
Tại sao biến đổi khí hậu lại đe dọa đến các xác ướp?
Thời tiết khô hạn của vùng sa mạc Atacama đã giúp các xác ướp Chinchorro tồn tại suốt hàng nghìn năm qua. Nhưng chỉ trong gần một thập kỷ qua, nhiều xác ướp đã bị hư hỏng nặng do biến đổi khí hậu đã khiến vi sinh vật tấn công collagen trên lớp da bên ngoài.
Các dòng El Niño mạnh hơn là nguyên nhân chính dẫn đến độ ẩm của khu vực này ngày càng tăng. Điều này đồng nghĩa với việc các xác ướp đang gặp nguy hiểm cho dù chúng được lưu giữ trong viện bảo tàng hay bị chôn vùi ngoài sa mạc. Ở phía Nam thung lũng Caleta Camarones, người dân thường phát hiện ra các mảnh xương rơi lìa ra khỏi xác.
Jannina Campos, một nhà khảo cổ học cho biết "mỗi khi trời mưa, trên sa mạc lại xuất hiện rất nhiều mảnh xương. Điều mà trước đây chỉ xảy ra 100 năm một lần thì nay vì biến đổi khí hậu, nó diễn ra thường xuyên hơn và mức độ thì ngày càng nghiêm trọng".
Xem thêm: Cách chỉnh sub trong media player classic, bật phụ đề trong media player classic
Nicolás del Valle, điều phối viên của chương trình văn hóa Chile tại UNESCO, cho biết "Việc được công nhận thành Di sản Thế giới có ý nghĩa rất lớn. Tuy nhiên còn nhiều việc phải làm để nâng cao hiểu biết về văn hóa Chinchorro trên khắp thế giới và bản thân mỗi người đang sống trên mảnh đất này phải có ý thức trách nhiệm bảo tồn cũng như quảng bá câu chuyện lịch sử này tới nhiều người hơn".