TẬP SÁCH
HÀNH HƯƠNG ĐỨC MẸ LA VANG
TRẦN quang quẻ CHU (Biên soạn)
*****************
CHƯƠNG SÁU
THÁNH ĐỊA LA VANG
THỜI ĐỨC phụ thân CASPAR LỘC
A. ĐỨC phụ vương CASPAR LỘC – NGƯỜI ĐÁNH THỨC SỰ KIỆN LA VANG
I. GIỚI THIỆU ĐỨC phụ thân MARIA ANTÔN LOUIS CASPAR LỘC(1). Bạn đang xem: Tập sách hành hương đức mẹ la vang
Năm 1876, ngược dòng lịch sử vẻ vang Giáo phận Huế, Đức phụ vương Sohier Bình bị bệnh bỗng nhiên ngột, qua đời trên phố kinh lược. Tòa Thánh chỉ định thừa không nên Pontvianne kế vị. Lễ tấn phong tại nhà thờ chính tòa Kim Long năm 1878. Năm tiếp theo ngài bị bệnh, qua Hồng Kông khám chữa tại dưỡng mặt đường Bêtania và tắt hơi ở đó hồi tháng 7.1879.
Năm 1880, Tòa Thánh bất ngờ chọn một vị thừa sai không ở trong nhân sự Địa phận Huế, linh mục Maria Antôn Louis Caspar, Giáo phận sử dụng Gòn, có tác dụng Giám mục kế vị.
Thừa không đúng Louis Caspar tình nguyện nhập Địa phận sài Gòn. Ngài có mặt ở đây trong tháng 2-1865 với trách nhiệm phụ vương giáo Chủng viện Lái Thiêu. Tiếp đến được bề trên cử làm người đứng đầu trường Đào tạo nên Thầy giảng.
Đức phụ vương Caspar mang lại Giáo phận Huế tỏ rõ khả năng là một nhà chỉ huy tài ba, xuất sắc ngoại giao, thạo ngữ điệu và thông đạt Nho học… bạn dạng tính lại thận trọng, khiêm cung, từ bỏ tốn… ai ai cũng mến.
Đức thân phụ đã phác thảo một kế hoạch kiến thiết Giáo phận Huế cực kỳ căn bản và bề thế. Nuối tiếc rằng vừa mới nhận trọng trách chưa được bao thọ thì tai họa ập đến, Giáo phận Huế buộc phải chịu tổn thất nặng nề hà từ nhị cuộc thảm ngay cạnh (1883, 1885) do Văn Thân rất đoan tạo ra.
Trong đời Giám mục của ngài, ngài luôn luôn bị thúc đẩy bởi một sự kiện mà ngài bắt buộc không thận trọng: Sự khiếu nại Đức bà bầu hiện ra trên La Vang. truyền khẩu về truyền thuyết thần thoại La Vang, về phần đa ơn lành hồn xác mẹ ban, về những cuộc hành mùi hương băng rừng quá núi, về hầu như linh nghiệm trên đất La Vang này…
Tháng 9-1906, Đức thân phụ Caspar Lộc nhờ cất hộ Thư phổ biến đến toàn cục Giáo phận Huế chào tạm biệt. Tháng 10-1906, Đức cha lên con đường về châu Âu chăm sóc bệnh.
Thế là Đại hội La Vang lần thứ 3 không tồn tại Giám mục. Đức thân phụ Caspar thiết yếu trở về Địa phận Huế, trong lúc Tòa Thánh chưa chỉ định tân Giám mục.
ĐỨC GIÁM MỤC CASPAR LỘC
(Ảnh tứ liệu Toà Tổng Giám mục Huế)
Tháng 7-1907, Đức thân phụ rời Rôma trở về quê nhà Obernai, miền Alsace, nước Pháp, trải qua trong thời hạn tháng tuổi già căn bệnh hoạn, bi lụy tẻ cùng đầy khó khăn do cuộc cuộc chiến thế giới trước tiên gây ra.
Có thể mượn lời phụ thân Cadière Cả nhằm mến tiếc nói đến Đức phụ thân Caspar rằng: “Người đang và sẽ được người ta quí tiếc”.
II. TỪ NHỮNG ƠN LÀNH… ĐẾN NGÔI NHÀ THỜ NGÓI.
1. Từ đều ơn lành Đức bà mẹ La Vang
a/ Ơn lành cho tất cả những người dân lương giáo
Truyền khẩu về nhiều người được ơn lành Đức người mẹ La Vang: Người thanh nữ hiếm muộn nguyện cầu với bà bầu được gồm con; nhiều người được ơn cải tử trả sinh; fan bệnh nan y uống lá vườn bà bầu được lành, tất cả kẻ sa cơ lỡ vận, làm ăn uống túng bấn, con cái nheo nhãi nhép được ơn Mẹ dần dần ổn định; tín đồ đi biển, đi sông chạm chán sóng chạm mặt gió ước cùng bà bầu La Vang được ơn đậy chở; những người dân dị tật bẩm sinh, ko thầy ko thuốc, khó đi cực nhọc đứng, miệng méo tay co… khẩn ước cùng Mẹ, được lành…
Trong các ơn lành Đức chị em La Vang, ơn lành bệnh là thông dụng hơn cả. Nhiều người được lành dịch từ rất nhiều nắm lá đơn giản sim, me, tràm, chủi… trong sân vườn Mẹ, miễn là họ mang lại với bà bầu bằng tấm lòng chân thành:
Dầu lá nọ, dẫu cỏ này,
Đem về sắc đẹp uống cấp bách chầy bệnh thuyên (2).
Và nhiều ơn lành khác được ghi lại trong Vãn La Vang:
Xem thơ mới biết nguồn cơn,
Chọn khu vực thanh vắng tanh cao sơn cứu vãn người.
Từ ấy đồn thổi khắp nơi,
Bên lương bên đạo mọi fan kính tin.
Từ quan cho tới dân tình,
Không con không con cháu khẩn nguyền cũng cho.
Thiên hạ các kẻ âu lo,
Dẫu đi ko thấu cũng đến như lời.
Miễn là kêu cho tên Người,
Xin bạn phù hộ một địa điểm linh đền.
Dầu ai cúng tệ bạc cúng tiền,
Gởi dẫn vào đó khẩn ngay thức thì đặng an.
Bà này phương pháp khôn đang,
Chết rồi mang đến sống khỏe khoắn an như thường.
Có fan thất vận lạc đường,
Lâm cơn túng bấn rối lo lường kêu xin.
Bà cũng dắt díu giữ gìn,
Đưa về mang đến chốn an toàn như lời.
Có người vượt biển lớn xa vời,
Lâm cơn sóng gió mở lời kêu van.
Bà mang đến gió yên ổn sóng tan,
Có lòng tin cậy trăm lối được xuôi.
Bất kỳ bất tiện ngái ngôi,
Bất câu lương giáo khẩn rồi đặng yên.
Dầu ai dịch hoạn tật nguyền
Đến vị trí đền ấy khẩn ngay tắp lự cũng cho.
Dầu ai miệng méo tay co,
Dầu mà suyễn tức hen ho lành liền.
Ấy là Thánh mẫu mã Thượng Thiên
Chọn chỗ thanh vắng giữa miền La Vang.
Ai lâm thiến nạn gian nan,
Đem tin tưởng cậy đến van cùng Bà.
Kẻ thì trẩy lá cây đa,
Kẻ thì nhổ cỏ rước ra theo mình.
Thuốc đâu kiến hiệu oai linh
Cho bởi lá cỏ bao bọc đền Bà.
Bứt lâu trụi nhánh cây đa,
Cây thọ cũng rụi, nay đà mất tang.
Miễn trong vườn cửa thánh La Vang
Sim, me, tràm, chủi, lá vằng cũng hay.
Dầu lá nọ, dẫu cỏ này,
Đem về sắc đẹp uống cấp bách chầy bệnh dịch thuyên(3)…
b/ Đức mẹ dẫn con đường hai linh mục
Sau Văn Thân, Đức cha Caspar Lộc đã bao gồm đề án thi công ngôi thánh địa ngói trên La Vang dâng kính Đức Mẹ. Trách nhiệm trọng đại này được giao đến hai thân phụ bề trên cùng bổn sở Cổ Vưu thực hiện.
Để nắm rõ sự việc, hai cha cùng mấy vị chức vấn đề họ định ngày lên La Vang xem hiện trường ra sao, rồi bắt đầu trình bề trên nên hay là không xây ở đó một nhà thờ lớn, do bấy giờ đồng hồ La Vang còn là nơi:
Ra vào hiểm hóc khiếp ghê,
Nhà thờ có tác dụng đó như thế nào hề ai vô (4).
Đi được nửa mặt đường hai phụ thân bị lạc. Nhìn đâu cũng thấy rừng hoang, đồi núi chập chùng tương đương nhau lần khần đâu là đường lên La Vang. Lóng ngóng chú ý xem có ai đi qua để hỏi đường, nhưng vị trí hoang vu này làm cái gi có người? sát đó, trong lùm bụi gồm tiếng cọp kêu khiến cả đoàn hồn bay phách lạc:
Đi lên vừa giữa sơn trung,
Sai lối lạc nẻo lạ đời thể nao.
Lại nghe giờ cọp nghêu ngao,
Hồn bay phách lạc xôn xao bồi hồi (5).
Tới không được, lui không xong, tưởng phen này dĩ nhiên cả đoàn buộc phải làm mồi mang lại thú dữ. May đâu, nhị đứa mục đồng sẽ hí hó tìm trườn đi tới, nhị trẻ chỉ đường, cả đoàn đã tới được La Vang.
Hai phụ thân hết sợ, đề cập chuyện lạc đường cho người làm rú. Họ ngạc nhiên cho thấy ở vùng đó đâu gồm ai nuôi bò, gồm con như thế nào cọp bắt nhỏ nấy, ai dám nuôi? Còn hai trẻ mục đồng, ai nhỉ? bé nhà ai? không tồn tại ai dáng vẻ đó, cũng không có trẻ con nào dám lai vãng vùng đó, vùng đầy cọp.
Nghe thế, hai thân phụ biết nhị trẻ mục đồng sẽ là ai rồi.
Chuyến đi thực địa này góp hai cha trực tiếp mắt thấy tai nghe phần lớn gì là tốt lành nơi đất Mẹ:
Lên vừa tới năng lượng điện La Vang,
Thấy hình Đức chị em dung nhan giỏi lành.
Nay đã mắt thấy đành rành,
Lòng bắt cảm hễ phục tình chẳng nghi (6).
2….Đến ngôi nhà thờ ngói La Vang
Thận trọng xem xét phần lớn sự kiện truyền khẩu về Đức bà bầu La Vang, thẩm tra phúc trình từ bỏ các thân phụ sở, duy nhất là phụ vương sở Cổ Vưu kiêm La Vang, Đức phụ thân Caspar Lộc quyết định thực hiện đồ án thiết kế một ngôi nhà thờ ngói tại La Vang dâng kính Đức Mẹ, dự định đang khởi công vào năm 1886. Cơ mà bất đồ, trước đó, mon 9-1885, công giáo Quảng Trị lâm nạn Văn Thân, suy kiệt cả nhân lực, trang bị lực. Vị thế, công trình nhà thờ Đức Mẹ La Vang buộc phải chậm mất 9 năm, như sẽ thấy sau này.
NHÀ THỜ NGÓI LA VANG
Bấy giờ vì chưng La Vang còn là nơi hoang sơn, rừng thiêng nước độc, con đường sá chưa mở, vận chuyển khó khăn khăn, con đường sông chỉ áp dụng được vào mùa nước, phương tiện chuyên chở phổ biến là xe pháo trâu xe pháo bò, theo đường mòn, nên công trình dự trù rất có thể kéo dài các năm.
Tuy nhiên với cố gắng tối nhiều của bề trên, cùng với sự lành mạnh và tích cực của giáo dân, bất chấp khó nhọc, nơi ở ngói La Vang được ngừng sau 6 năm:
Súc săng gạch ngói gánh gồng,
Đàng xa nặng nề nhọc cũng ko nài hà.
Sáu năm ngày lụn mon qua,
Nhà cúng xây lợp cũng đà sự thanh” (7).
Kinh phí tạo ngôi nhà thờ này một phần lớn được Đức thân phụ Caspar Lộc vận động từ các nguồn trong ko kể giáo phận, ân nhân, thân nhân… Phần khác vì chưng sự dưng cúng của khách hành hương thơm viếng Mẹ, cộng với sự đóng góp quý báu của cùng đoàn Dân Chúa toàn giáo phận Huế giải pháp chung, cùng đoàn Dân Chúa Dinh cat và giáo xứ Cổ Vưu giải pháp riêng.
Năm 1900, ngôi nhà thờ ngói La Vang sẽ hoàn tất. Đó là ngôi: “Nhà thờ được làm theo kiểu vn có cột, kèo, xuyên, trến, với nhị tháp vuông đối chọi sơ và sức chứa độ 400 người” (8).
Nhà bái ngói nơi trưng bày trên mặt nền nhà thờ tranh cũ, khu vực theo tương truyền Đức người mẹ đã đứng khi hiện nay ra. Địa điểm này, hiện giờ là khoảng 15 mét trước Linh đài ba cây đa nhân tạo. phương diện tiền công ty thờ hướng đến phía Bắc, chỗ ngày nay, thập niên đầu của thế kỷ 21, trong những kỳ Đại lễ, Đại hội là Lễ đài.
Sau từng nào năm, các nhà nghiên cứu về giáo phận Huế và về Thánh địa Đức Mẹ La Vang đã nỗ lực tìm kiếm hình ảnh ngôi nhà thờ ngói cổ này nhưng mà không tìm thấy. Mãi gần đây, qua mạng truyền thông Internet, theo địa chỉ https://archives.mepasie/fr, Phòng lưu lại trữ Hội Thừa không nên Paris công bố nhiều bức ảnh chụp quý hiếm về Thánh địa Đức Mẹ La Vang, trong đó có bức ảnh chụp ngôi nhà thờ ngói cổ.
Xác định được bức ảnh này chính là bức ảnh ngôi nhà thờ ngói cổ nhờ đối chiếu với bức tranh vẽ DCB LA VANG (DINH CHÚA BÀ LA VANG = THÁNH ĐƯỜNG ĐỨC MẸ LA VANG) của họa sĩ Nguyễn Khắc Nhân.
Dựa vào bức ảnh chụp Nhà thờ La Vang của Hội Thừa không đúng Paris và bức ảnh Thánh đường La Vang của họa sĩ Nguyễn khắc Nhân, có thể phác họa đôi điều về thánh địa ngói cổ La Vang, như sau:
Mặt dựng thánh địa có 5 cửa ra vào, đỉnh cửa bao gồm dáng vòm kiểu Gothique làm tăng thêm vẻ oai vệ của ngôi nhà thờ vốn ko lớn. Năm cửa ngõ được phân bổ theo dạng đều: Cửa chính diện nhì cánh, cao, rộng hơn so với hai cửa ngõ bên. Bên trên đầu cửa chủ yếu có in nổi 5 chữ Nôm:
VANG LA CUNG CHÚA MẪU
LA VANG CUNG ĐIỆN MẸ CHÚA TRỜI
= ĐỀN THỜ ĐỨC MẸ LA VANG
Hai cửa bên của phần cấu trúc nhà thờ, cũng là loại cửa nhì cánh như cửa bao gồm diện, tuy vậy thấp hơn, nhỏ hơn (8/10). Trên đầu hai cửa này, ngang với mặt hàng chữ Nôm tất cả hình hoa văn kiểu rồng phượng đối kháng giản. Nhị cửa sót lại thuộc cấu tạo tháp chuông, giao diện cửa tương tự như như bố cửa chủ yếu diện cơ mà thấp hơn, rộng lớn hơn, không cánh khiến cho nhìn vào dễ minh bạch thành phần cấu tạo nhà thờ và thành phần cấu trúc tháp chuông.
Hai tháp chuông được thiết kế theo phong cách theo lối đối kháng giản, ít đường nét, không hoa văn, chia làm 3 tầng tháp. Tầng dưới, từng bên đều phải có cửa đi như đã nói, nhị tầng trên, mỗi tầng, từng bên đều phải có cửa sổ. Trên đầu hành lang cửa số có phần thông gió, vòm cong. Trên tháp không có nóc mà tạo dáng vuông, rất nhiều hai bên.
NHÀ THỜ NGÓI CỔ
(Ảnh: Phòng lưu trữ MEP: https://archives.mepasie/fr)
Nhà bái lợp ngói, hai mái ngói chế tác thành góc tù, đứng trước nhà thời thánh dễ thấy. Tức thì góc tù để cây Thánh Giá, một hình tượng không thể thiếu hụt ở ngẫu nhiên nhà thờ nào. Dưới Thánh giá là hình ngôi sao với ý nghĩa sâu sắc “Đức bà mẹ là Sao Mai chiếu rạng”.
Trước bên thờ, trên các bậc thềm là thành rào bảo vệ, xây kiên cố theo phong cách cổ xưa với nhì trụ vuông thẳng đứng tức thì giữa, chế tạo thành cổng ra vào, ko cánh.
Trong bài tường thuật Đi viếng cung thánh Đức Mẹ La Vang, tác giả – linh mục JB Huỳnh Tịnh Hướng, cha sở họ đạo Ngã Sáu – Chợ Lớn, ghi lại: “Có lấy hình mặt tiền nhà thờ để làm dấu tích, vì sau đây sẽ làm nhà thờ mới. Tấm hình có gởi bên Tây, thầy Jacques Đức (nhà báo Jacques Lê Văn Đức) xin làm cartes postales sau phát mang lại thiên hạ đặng nhớ tích xưa chỗ nhà thờ ra làm sao”(9)… Tấm hình chụp này phải chăng là tấm hình được lưu lại giữ trong Phòng lưu trữ Hội Thừa không nên Paris mà chúng tôi vừa giới thiệu ở trên?
Đối chiếu với bức tranh vẽ, bức ảnh chụp đã xuống cấp, hai tháp đã tách khỏi thân nhà thờ ngả ra nhị bên, nhất là tháp bên trái ngả hẳn khỏi thân nhà thờ cả gang tay. Mái ngói của nhà thờ cũng, theo thời gian, bị uốn cong, xệ xuống, chứng tỏ bức ảnh này được chụp không lâu trước lúc nhà thờ sụp đổ và bị triệt hạ. Vậy, thời điểm chụp bức hình này phù hợp với thời gian cha JB Huỳnh Tịnh Hướng “Đi viếng cung thánh Đức Mẹ La Vang”, vào năm 1923.
Trong Tự tích tôn thờ Đức mẹ La Vang, cha Giuse Trần Văn Trang có viết về Chốn La Vang kim thời, có nghĩa là về công cuộc xây dựng ngôi nhà thời thánh ngói La Vang, như sau:
“Chốn La Vang xưa coi ra bã và hiu quạnh, tuy vậy từ mấy trong năm này nhờ các bổn đạo chạy mang đến kêu khẩn thờ thí đặng ít nhiều tiền bạc, lại nhờ các họ địa phận Dinh cát về tỉnh Quảng Trị chịu nhiều ít tiền tài và dâng hoạt động công ích đặng lo nhỏ dựng làm nhà thời thánh cho khá hơn.
Trước hết thân phụ Bonnand (cố Bổn) lo khỉ công đặt cỗ ván súc, đá gạch, kế tiếp có thân phụ Patinier (cố Kinh) nối việc theo sau, và sau hết phụ vương Bonin (cố Ninh) có tác dụng cho dứt việc, là hình thành một tòa nhà thờ kia đẹp bởi ngói, rộng chứa đặng 500, 600 fan và có xây nhị tháp cao. Tất cả lời truyền rằng: nhà thờ làm trở phía một bên, chẳng trở phương diện ra tỉnh giấc Quảng Trị, là bọn họ nói theo ý bề trên dạy dỗ phải tuân theo nền thánh địa cũ bổn đạo truyền miệng là chủ yếu nơi Đức người mẹ hiện ra, lại treo phía cây đa người ta hái lá uống mà lại đặng lành bệnh. Lại địa điểm để bàn thờ là địa điểm Đức bà mẹ đã đạp chơn trên đất, lại cũng chính là nơi thời nay đã đặt bức tượng Đức bà mẹ ẵm Đức Chúa Giêsu vì chưng theo lời tín đồ ta xưa Đức mẹ hiện ra, fan ta năng thấy fan bồng Đức Chúa Giêsu.
Ngoài ra, có một chiếc khám lớn, tô son thếp vàng, là khám phụ vương Renauld (cố Đồng) vẫn đặng ơn chi đó mà cúng dâng mang lại Đức Mẹ. Trong thánh địa có chọn hoa đèn tiến thưởng và những đồ lễ đủ hồ hết thứ mang lại các phụ vương khi đến này mà làm lễ, các bổn đạo cũng cúng dưng những chén bát thánh to lớn tiền, và màn trướng cùng rất nhiều đồ khác trau giồi (trang hoàng) đơn vị thờ”(10).
Năm 1923, linh mục Gioan Baotixita Huỳnh Tịnh Hướng, phụ vương sở họ đạo Ngã Sáu – Chợ Lớn, theo hướng đẫn của Đức Giám mục tp sài thành đưa linh mục Matthêu Hồ Tấn Đức, phụ vương sở Hạnh Thông Tây – Gò Vấp, ra La Vang tạ ơn Đức Mẹ, trở về đã viết La Vang thời điểm kim thời diễn đạt quang cảnh La Vang và nhà thờ ngói cổ La Vang như sau:
“La Vang hồi thuở cấm kín (…) thì có một chiếc lều tranh, bổn đạo tựu đó hôm mai cơ mà khẩn cầu kinh nguyện. Sau thời điểm an cơn bắt bớ thì sẽ cất một cái nhà bái vừa phải. Bên phía trong theo cách kiểu Annam, vừa chứa đặng vài ba trăm người. Phương diện tiền bao gồm hơi theo kiểu Tây. Bề ngang nhà thờ thì bé dại mà trước bao gồm hai tháp dang ra hai bên nên coi trước mặt tiền tưởng là lớn. Thánh địa này đương còn bây giờ. Trên bàn thờ tổ tiên có tượng ảnh Đức Chúa Bà mua bên Tây, một bên tất cả Đức Chúa Giêsu đứng, là Notre Dame des Victoires, lối một thước hai bề cao, bao gồm lồng kính bao bọc nên tượng ảnh còn bắt đầu hoài. Dưới bàn thờ tổ tiên có tượng hình ảnh Đức Bà Môi Khôi, bao gồm ông thánh Đôminicô cùng với bà thánh Catarinà chầu.
Xem thêm: Nàng Phi Cửu Khanh Thần Y Kiều Nữ, Nàng Phi Cửu Khanh
Nhà thờ gồm đồ lễ, chén thánh tốt của người đời dưng. Gồm đủ đồ làm lễ, còn bánh với rượu thì phải xin phụ vương sở Cổ Vưu trước. Ở ngoài, phía bên hữu đơn vị thờ, thân phụ sở Cổ Vưu tất cả cất một chiếc nhà rộng lớn, tử tế, gồm phòng bè nhằm khách cỗ hành mang lại viếng Đức chị em nghỉ đó. Sau nhà thời thánh có phòng bếp cũng là nhà chú tự giữ nhà thờ. Xung quanh, bí quyết xa nhà thờ độ 200 thước thì gồm trồng tre. Cây lá vằng cũng mọc lộn theo tre đó. Vậy đứng chỗ thánh địa mà ngó ra xung xung quanh tới tre đó thì giống nhà thời thánh Môi Khôi đời xưa phụ vương Louvet lập trên Chí Hòa, lối đi lên lăng Đức thầy Vêrô.
Ngoài vuông tre rải rác bao gồm năm cha cái công ty bổn đạo. Về tối sớm tụ phát âm kinh trong nhà thờ. Đất lô khô ráo, họ làm ruộng đôi chút mấy nơi sũng mà thôi. Coi đó thì tại La Vang, chỗ thánh địa Đức Mẹ, địa cảnh chẳng gồm chi đẹp cần như ai ý muốn kiếm xem địa cảnh cho vui mà sắp tới thì dĩ nhiên không gặp. Còn kẻ tất cả lòng mong mỏi đến viếng Đức chị em thì đang đặng sự vui bề vào và bề ngoài không tiếng như thế nào nói đặng. Đến sau shop chúng tôi trở về Huế đi coi lăng vua, đi coi nhiều nơi khác thiên hạ đồn là báu tốt, là cảnh tiên, bao gồm sông suối núi non, hang hố đồ vật sộ, phi thường và kết lại với La Vang cũng còn xa như trời với đất. Bởi ai thấy thiên đường thì không thèm coi địa lối nữa. Nơi khác có bỏ ra lạ thì đẹp mắt vậy nhưng mà thôi. Còn La Vang thấy thì đẹp nhất trí, đẹp mắt lòng, đẹp linh hồn nữa. đề xuất trong Địa phận sài thành ta mà đặng một La Vang vậy nên thì quý biết bao nhiêu.
Lời nói trên đây không nói dư chút nào hết. Vày đó hễ cho kỳ kiệu ảnh Đức người mẹ thì thiên hạ những tỉnh xa gần đều tụ đến, nghỉ ngơi lại này mà đọc kinh cầu nguyện cả thể, giữa trời cả tuần lễ. Bất luận vào đêm hằng nghe tiếng phát âm kinh vang trời tuyệt là hát mừng Đức Mẹ. Dầu người ngoại giáo cũng mang đến đông lắm cùng cũng đặng ơn nhiều nữa”(11).
Nhà cúng ngói mãi mãi được bao lâu? không thể phụ thuộc vào năm khai công xây dựng đền rồng thánh new để xác minh vì đền thánh new được xây dựng ở phần khác, không cần thiết phải triệt hạ chiếc cũ để làm cái mới. Vào hồi cam kết viết tay phụ thân Matthêô Lê Văn Thành cho biết: “Vào tháng 5-1925 lúc ngài (cha Giacôbê Nguyễn Linh Kinh) làm phó xứ Cổ Vưu…, dịp linh mục Morineau Trung vào tĩnh trọng điểm ở Huế ngài sửa chữa lên La Vang đôn đốc các bước triệt hạ ngôi thánh địa cũ” (12).
Đúng vậy, vào trong 1 tối mon 5-1925, căn ngay sát tháp tự động hóa đổ xuống. May mà giáo hữu phát âm kinh tối dứt vừa new ra về.
Vậy có thể xác định nhà thời thánh ngói tồn tại được 25 năm, từ năm 1900 đến năm 1925.
B. HÀNH HƯƠNG LA VANG THỜI ĐỨC cha CASPAR LỘC
I. ĐẠI HỘI LA VANG 1 – KHÁNH THÀNH NHÀ THỜ NGÓI
Ngoài ra vào những nội dung bài viết của mình, thân phụ Giuse Trang còn sưu tầm và dịch trích bài Notre Dame de La Vang đăng trong Annales de la Société des Missions Étrangères, số 24, mon 11-1901. Bài này không ghi thương hiệu tác giả, nhưng mà theo linh mục dịch giả, vào lời tựa, mang lại biết: “Cha Bonin (cố Ninh), phụ vương sở cựu La Vang vẫn chép vào sử Hội Giảng đạo năm 1901”. Phụ thân Bonin (cha sở Cổ Vưu, 1895-1904), thân phụ sở cựu La Vang chính là người xong xuôi ngôi nhà thời thánh ngói, với là trưởng ban tổ chức Đại hội La Vang 1.
– địa thế căn cứ vào báo cáo năm 1900 của Đức phụ vương Caspar Lộc:
Dựa vào Báo cáo năm 1900 của Đức cha Caspar Lộc giữ hộ bề trên Chủng viện Thừa không nên Paris, trong các số ấy phần nói về La Vang, ngài bày tỏ: “Một niềm vui lớn cũng là 1 kỳ vọng cháy bỏng đã đi đến với Giám mục ĐDTT cùng với mặt hàng giáo sĩ là ngôi nhà thờ mới được dựng lên làm việc La Vang, thay ngôi công ty thờ đã trở nên phá bỏ trong cuộc đảo điên năm 1885 nhằm tôn vinh Đức Mẹ”(13). Đồng thời ngài dẫn Báo cáo của thừa không nên Bonin, quản hạt Quảng Trị, khu vực có nhà thời thánh La Vang, đến biết:
“… từ bỏ lâu, giáo hữu hằng khẩn khoản ý muốn khánh thành và cung hiến ngôi nhà thờ mới La Vang, nhân đó bao gồm thức ra mắt cuộc hành hương được tổ chức tại địa điểm này nhằm mục đích tôn vinh siêu Thánh cô bé Đồng Trinh. Kết cuộc, trong những năm nay, bài toán tái thiết cũng hoàn tất. Theo con, không chỉ giáo dân Quảng Trị ngoài ra cả giáo dân toàn địa phận đã rất có thể thỏa mãn lòng sùng kính của họ so với Đức Trinh Mẫu.
Buổi lễ được ấn định vào ngày 8-8”(14).
– Căn cứ vào khoảng thời gian khởi công và năm xong xuôi ngôi nhà thời thánh ngói:
“… Trong thời hạn con về Pháp, cha Bonnand (cố Bổn) đã cầm cố con quan tâm công việc, cùng nhờ sự giúp sức của phụ vương Gontier (cố Công) nhằm mục tiêu tái thiết ngôi nhà thờ này. Hai cha đã vận động được một số trong những tiền bội nghĩa và đã mua sắm những đồ dùng hạng cần thiết để khởi công… Vừa trở về, nhỏ đã kêu gọi tất cả giáo dân nhã ý giúp vận chuyển số gỗ phát hành lên núi. Vào ngày đã định, giáo dân trong phạm vi sáu dặm tập trung đông đủ, phân chia nhau vác gỗ và chỉ còn trong nhị chuyến tổng thể gỗ vẫn được tập trung tại La Vang… Hôm sau cỗ giàn trò được dựng lên, giờ thì chỉ từ lo việc hoàn thành nhà thờ”(15).
Công trình xong xuôi năm nào?
Ngoài căn cứ an toàn và tin cậy là Báo cáo năm 1900 của Đức cha Caspar Lộc (đã dẫn): “Công cuộc tái thiết cũng hoàn tất trong thời điểm nay” (năm báo cáo tức năm 1900), còn có thể căn cứ vào Vãn La Vang:
Súc quan tài gạch ngói gánh gồng,
Đường xa khó khăn nhọc cũng không nề hà.
Sáu năm ngày lụn tháng qua,
Nhà bái xây lợp cũng đà sự thanh.
Nay lo đến việc lạc thành,
Sắm sửa soạn sành nhằm kiệu mang đến luôn(16).
Lấy năm khởi công (1894) cộng thời gian xây dựng 6 năm đang biết năm hoàn thành: 1894 + 6 = 1900.
– địa thế căn cứ vào sự đối sánh tương quan ngày mon dương lịch với âm lịch:
Trong Báo cáo năm 1900 của Đức cha Caspar Lộc có câu xác minh ngày tháng: “Buổi lễ được ấn định vào ngày 8-8 (dương lịch)”. Trong những khi đó, Vãn La Vang từ câu 249 đến câu 286 đã tía lần nhắc đến ngày mười tía tháng Bảy (âm lịch) với một lần ngày mười tứ tháng Bảy (âm lịch):
Soạn sành luyện tập mấy trăng
Mười cha tháng Bảy lòng hằng chờ trông.
Có vị trí nổi tính hăng nồng,
Lại thêm tập múa đội bông đội hèo.
Người đi bộ, kẻ thuyền chèo,
Trên đất dưới nước cứ theo phận mình.
Mười cha tháng Bảy thanh minh,
Cổ Vưu trực thuộc đến trình thưa cha:
Chúng con xin kiệu Đức Bà
Một vòng khắp chúng ta kẻo cơ mà nhớ thương.
Bấy lâu chị em ngự thánh đường,
Mai thì đưa chị em lên phường La Vang(17).
(…)
Họ này, bọn họ nọ sánh bày,
Hoa đèn trau dọn là ngày mười ba.
Truyền về mười bốn sáng sủa ra
Giờ Dần, tiếng Mẹo các cha dặn dò:
Họ nào đình trú sinh hoạt mô,
Đêm nghe hiệu lệnh phải lo ra dàn”(18).
2. Diễn tiến Đại hội La Vang 1
a/ Đại hội La Vang 1 qua Báo cáo năm 1900 của Đức phụ vương Caspar Lộc
Trong Báo cáo năm 1900 của Đức phụ vương Caspar Lộc, diễn tiến và ngôn từ Đại hội La Vang 1 được ghi rõ qua bài bác phóng sự đặc sắc của cha Bonin, trưởng phòng ban tổ chức Đại hội:
“… sự kiện được ấn định vào ngày 8-8. Tuy vậy ngay tự tối ngày hôm trước từng đoàn giáo hữu từ phần đông nơi hun hút nhất sẽ tụ hội về, trong số đó có người phải quá quãng đường 150 cây số. Người ở sát cũng đã xuất hiện lúc nửa đêm, để tứ giờ sáng đầy đủ người ban đầu dàn lực lượng cuộc kiệu lớn, căn nguyên rước bộ lúc năm giờ sáng.
Đoàn các giáo xứ, dưới sự hướng dẫn của thân phụ sở mình, có tác dụng thành nhóm dẫn đầu đoàn rước. Giáo hữu sánh sản phẩm đôi cách đi. Nhiều người dân tay nỗ lực cờ xí, cờ nheo cùng đủ loại giáo kỳ. Sau đoàn những giáo xứ là đoàn hằng trăm nữ giới tu nhỏ Đức Mẹ, với nhan sắc cờ riêng biệt. Mọi người nghiêm trang và tôn kính tiến bước, trong những khi nhóm này lần chuỗi thì nhóm kia hát thánh ca giờ Annam.
Tiếp theo, các chú tè chủng sinh, các thầy Đại Chủng viện theo sự chỉ dẫn của phụ thân bề bên trên Izarn (cố Ý) vừa đi vừa hát những bài ca phụng vụ. Rồi đến các linh mục bản quốc, các linh mục thừa sai mặc áo các phép hầu cận Đức Giám mục hiệu tòa Canathe, đấng mặc dù tình trạng sức khỏe suy giảm, vẫn cầm sức công ty trì cuộc kiệu đầy cảm cồn này.
Sau cùng, thánh tượng Đức người mẹ hiện rõ trên bàn kiệu đầy hoa nến với khẩu hiệu bởi mười sáu phu khiêng. Bốn góc phương du, bốn cụ già được tuyển chọn trong số các giáo dân trọng vọng, như toán lính danh dự chầu hầu Đức Mẹ, hòa giọng trầm cùng các kiệu phu, chia thành hai bè, lần chuỗi hoặc hiểu kinh ước Rất Thánh thanh nữ Đồng Trinh.
Đoàn kiệu kéo dài ít nhất ba cây số tạo thành thành một cảnh tượng giỏi đẹp. Ước tính có khoảng mười nhì ngàn giáo dân tham tham dự lễ hội hành hương. Không ít người lương đi theo hoặc đứng quan sát mà không hề biểu lộ dấu hiệu gì thù nghịch. Họ tỏ thái độ cảm phục.
Lộ trình kiệu trường đoản cú Cổ Vưu đến nhà thờ La Vang khoảng gần bảy cây số. Ngay lúc đến nơi, Đức thân phụ Caspar có tác dụng phép nhà thời thánh mới, tiếp đến thừa sai Patinier (cố Kinh) với bài bác giảng đầy xúc đụng trước cùng đoàn, theo đó, ngược dòng thời hạn từ ngót một trăm năm qua, ngài tổng quát lại lịch sử vẻ vang Hành mùi hương La Vang. Cuộc hành hương kết thúc bằng thánh lễ trọng thể có phó tế cùng phụ phó tế, do thừa không đúng Barthélemy (cố Mỹ) công ty tế”(19).
Cũng trong Đại hội La Vang 1 – Khánh thành thánh địa ngói, theo lời truyền tụng, Đức phụ thân Caspar Lộc tuyên bố tước hiệu nhà thời thánh La Vang là Đức Bà Phù Hộ các Giáo Hữu. Đồng thời ngài ban hành định lệ ba năm một đợt Đại hội vào tuần lễ Đức Bà Xuống Tuyết với hằng năm rước kiệu Đức Mẹ vào ngày mồng ba tết âm lịch gọi là Kiệu Minh niên.
b/ Đại hội La Vang 1 qua Vãn La Vang
Phần cuối Vãn La Vang, tác giả đã ghi lại rõ ràng đến độ chi tiết về cuộc kiệu Đại hội La Vang lần 1 – Khánh thành thánh địa ngói La Vang:
Nay lo đến sự việc lạc thành,
Sắm sửa biên soạn sành để kiệu mang lại luôn.
Khắp nơi dưới biển khơi trên nguồn,
Thôn quê dinh liễu cũng đồng đua tranh.
Kinh kia bài bác nọ tập tành,
Chế bài xích cách kiểu đến hoanh nhóm hàng.
Cân y mão phục đoan trang,
Náp, hèo, cờ, quạt, lọng tàn cha đăng.
Soạn sành luyện tập mấy trăng,
Mười cha tháng Bảy lòng hằng ngóng trông.
Có chỗ nổi tính hăng nồng,
Lại thêm tập múa nhóm bông team hèo.
Người đi bộ, kẻ thuyền chèo,
Trên khu đất dưới nước, cứ theo phận mình.
Mười bố tháng Bảy thanh minh
Cổ Vưu thường trực đến trình thưa cha:
Chúng con xin kiệu Đức Bà,
Một vòng khắp chúng ta kẻo cơ mà nhớ thương.
Bấy lâu bà mẹ ngự thánh đường,
Mai thì đưa mẹ lên phường La Vang.
Kiệu quanh khắp bọn họ khắp làng,
Viếng thăm con cháu họ hàng chúng con.
Cha nghe chúng ta nói eo hẹp von,
Cũng cho như ý kẻo còn nhỏ to.
Vậy thì đội ngũ kéo vô,
Truyền cho các chị những cô theo chầu.
Hoa đèn mua dọn vẫn lâu,
Nay mang đấu xảo, lại chầu một khi.
Dẫu ai gồm tập nhóm chi,
Hoặc đèn hoặc náp cũng thi về tối ngày.
Họ nào ghê nguyện tập hay,
Đem vô đấu xảo, sánh bày chê khen.
Cổ Vưu, Ngô Xá nhóm đèn,
Đem ra múa lộn, khá khen giải đầu.
Phủ Cam quyển sáo thổi chầu,
Trống, đờn, sanh, quyển hơi âu rập ràng.
Bố Liêu gớm nguyện chững chàng,
Cung tốt giọng xuất sắc khá vẫn thuôn lề,
Kẻ Văn cờ hình ảnh đã bề,
Hội ven cung biện pháp ai chê được rày.
Họ này chúng ta nọ sánh bày,
Hoa đèn trau dọn là ngày mười ba,
Truyền về mười bốn sáng ra,
Giờ dần dần giờ Mẹo các thân phụ dặn dò.
Họ như thế nào đình trú ngơi nghỉ mô,
Đêm ra tín hiệu lệnh phải lo ra dàn.
Người ta trên bộ vô vàn,
Dưới sông bên dưới bến chứa chan thuyền đò.
Người qua kẻ lại trầm trồ,
Cùng nhau truyện vãn nhỏ dại to rộn ràng.
Vừa nghe lệnh, thảy yên an,
Sắp đâu bao gồm thẻ, cứ hàng cơ mà đi.
Từ đường quan tới rú ri,
Hai hàng đội hình uy nghi chững chàng.
Trống chiêng, pháo lói đầy vang,
Ca ngâm hát xướng nhịp nhàng êm tai.
Đỗi đàng cầu bảy dặm dài,
Người ta sắp đội ngay sát hai phần đàng.
Các thân phụ lễ lạc vừa an,
Cũng những áo mão chuẩn bị hàng đi ra.
Giữa thì lại sở hữu Đức cha,
Các thầy các chú điều hòa cách đi.
Sáu giờ đồng hồ chuông tấn công một khi,
Mới xem bàn kiệu uy nghi rõ ràng.
Cổ Vưu đội ngũ nghiêm trang,
Hầu cận bên bàn đưa mẹ ngự lên.
Mặt trời new mọc chênh chênh,
Nắng lò ánh dọi chói bên mặt người.
Đám mây đâu phút đi dạo chơi,
Khắp cả hướng trời yên mát lạ thay!
Để mang lại ai nấy đặng hay,
Nay thật là ngày Đức người mẹ đã ban.
Kiệu vô vừa đến La Vang,
Liền chưng ảnh Mẹ bên trên bàn đặt cao.
Hoa đèn sau đó sắp vào,
Đoạn có tác dụng lễ hát, rồi sau phép lành.
Mười giờ đồng hồ cơ cuộc trả thành,
Lao xao lau láu xiến, lữ hành kêu nhau.
Người bẻ lá, kẻ hái rau…
Đem về cất lấy lúc đau nhưng mà dùng.
Kéo nhau vào tạ thánh cung,
Tuy dầu lui gót dạ không thích về.
Ơn bên trên đượm nhuần bao phủ phê,
Một phen viếng Mẹ, mựa hề dám quên(20).
3. Cam kết sự Đại hội La Vang 1 – “Cuộc kiệu La Vang 1901”(21):
“Năm 1901 vửa lúc cấm phòng các thân phụ Tây, phái nam tựu lại đầy đủ mặt, lúc từ giã ra về, Đức cha Caspar, hồi đó còn cai trị địa phận, chúc đến các phụ thân về địa phận bằng an, cùng thêm không nhiều lời rằng: ‘Năm nay thánh địa La Vang có tác dụng xong, tất cả cố Bonin (Ninh) mời các thân phụ ai nấy tin cho bổn đạo rõ. Xin mời đến ngày mồng 8 Août hiệp nhau kiệu trang trọng mầng kính Đức bà mẹ La Vang’. Các phụ thân về tin báo ấy cho bổn đạo nhỏ chiên mình. Ai nấy đều sung sướng rập một giờ rằng: ‘Thật phước quá! Nhơn dịp này tôi đặng viếng Đức người mẹ La Vang, sẽ đặng vui mừng biết là chừng nào!’
Các bổn đạo đua nhau tập tành, đồng nhi nam đàn bà hát xướng gớm nguyện, để cho ngày ấy tỏ tài ra mầng Đức người mẹ Chúa Trời. Dựa vào các thân phụ sở dốc sức, thì các họ sắm cờ xí bàn kiệu, họ nào theo sản phẩm tự trình tự oai nghi trọng thể. Vừa hai ba ngày áp ngày kiệu là mồng 8 Août, thấy thiên hạ vị đâu không biết đến chật đường sá đầy tràn thức giấc Quảng Trị, nam thiếu nữ tú dập dìu, những sắc y phục không giống nhau xứ quê Quảng Trị, nhứt là địa điểm họ Cổ Vưu là họ chính có thân phụ sở, cũng là vị trí nghênh bàn kiệu tại đó mà vào đền rồng thánh La Vang. Hồi xưa chưa có xe lửa, đề xuất thiên hạ nước ngoài đạo ngơi nghỉ kinh, nghe tin kiệu thì nhơn lúc lần này là lần trước hết đến La Vang thông công, đò nôốc (thuyền) các họ trong ngoại trừ đậu chật các bến sông Cổ Vưu, hát xướng đèn đuốc vui vẻ. Nhứt là nhờ vào mấy họ ở kề bên như Kẻ Văn, Cây Da, Hội Yên, v.v… các thân phụ hăng hớm đốc sức trải (thuyền nhỏ), đò thắp lồng đèn tất cả hình kiểu dáng nọ thức tê sáng trơn chói lọi, lộn lên lộn xuống bên dưới sông, thuộc trống kèn ca xướng, lại đốt những pháo bông lạ mang lại thiên hạ tuôn mang lại vui xem cơ mà mầng kính Đức Mẹ. Các cha cũng tập tành những đội múa gồm đạo, cầm đèn đuốc, khoác áo nhạc triều, ca hát nhảy đầm nhót theo gần như chữ kính tên cực thánh Đức người mẹ nơi đồng, gần các lăng tử đạo tại Quảng Trị, tất cả ý đến thiên hạ ngoại đạo nhớ tích xưa nhưng mà đem lòng tuyển mộ mến đạo. Còn trong đồng la Vang trở đề xuất thành phố, fan ta đựng nhà quán buôn bán rượu trà xôi thịt, cho kẻ đi viếng mang đến nghỉ lại đặng đỡ bữa no lòng. Những đàng sá La Vang thấy từng chòm fan ta, kẻ phát âm kinh, bạn múc nước, hoặc hái lá rước về, như của quí Đức người mẹ ban cho, hầu cần sử dụng trong buổi túng yếu. Lại thấy từng đoàn lũ bạn ta vô ra tòa giải tội. Tôi tưởng có khá nhiều người tội lỗi mang lại La Vang nhờ vào ơn Đức chị em mà đặng trở lại. Vừa đến rạng đông mồng 8, chuông trống đánh lên hiệu, thì nghe giờ đồng hồ kêu nhau, họ nào theo bọn họ nấy, có phụ vương sở mình tiên phong dẫn đi, theo bảng đã cặm nơi đàng đi, tất cả đề chữ tên chúng ta mình. Đoàn lũ tín đồ ta bắt từ bỏ họ chính Cổ Vưu, kéo cờ ra đi lâu năm có ba dặm tây, cứ tiếp liền nhau theo cờ Thánh giá chỉ đi trước.
Khi đoàn kiệu kéo lên đến mức gò nổng La Vang, thì phương diện trời lên rất cao giại yếng sáng lại, thấy rõ cuộc kiệu thật nguy nga rực rỡ. Thấy đủ mọi cờ, từng đoàn lũ con nít xứ nào ăn diện theo xứ nấy, điều đỏ xanh tím, cứ theo bàn kiệu mình, cùng hát hầu hết tiếng thảnh thót mầng ngợi khen Đức người mẹ trăm cung trăm cách.
Nhờ sớm mai thanh trời bằng tịnh, nghe phần nhiều tiếng win dội bởi hai bên lèn núi dội lại nhưng đối đáp rằng: ‘Lạy bà mẹ Chúa Trời! Ngợi khen nữ Vương thần thánh chủng loại người! Hỡi muôn dân hãy khong khen danh Người!’ Lần trước tiên này có chính mình Đức cha Caspar quên mình mệt nhọc già yếu, lụm nhiều đi dự cuộc kiệu, theo hầu bàn kiệu mà họ sở tại Cổ Vưu là họ vẫn trau giồi (trang hoàng) với hầu hết đạo cờ trang trọng hơn. Ngài cũng kéo từng đoàn bè đảng các thân phụ Tây, Nam; các thầy, các chú nhị trường La Tinh, hát đầy đủ kinh Hội Thánh bập bềnh mẹo mực, nghe rầm cả rừng núi La Vang, nhứt là nhờ có thân phụ Izarn, bề trên đơn vị trường (Chủng viện), là cha giỏi tài hát tất cả tiếng, đốc sức hội hát, làm cho cuộc kiệu ra vui vẻ. Giờ đồng hồ hát tạo nên dân vn dầu thiếu hiểu biết nhiều tiếng Hội Thánh, cũng lẳng lặng chuyên cần đem lòng trọng kính Đức người mẹ Chúa Trời…
Thấy đoàn người đi kiệu lên đụn xuống sũng, lộn lên lộn xuống, cờ cất cánh phưởng phất xem chẳng giỏi nhàm. Nhưng mà đừng kể người có đạo, thiếu đưa ra là bạn ngoại đạo, nườm nượp quan quyền, võng lọng con ngữa xe nguy nga, cũng đi theo cuộc kiệu, gồm kẻ đi xem, có người đến nhưng mà khấn vái tận nơi thờ; do thấy các kẻ ngoại vào trong nhà thờ nhưng mà quì lạy khấn vái với Đức Bà, cũng nói đặng tỏ lòng nóng sắng e hơn người có đạo. Lúc cờ Thánh giá chỉ vừa cho La Vang, thì ngay tắp lự nghe tiếng pháo lệnh nổ chát tai. Đoạn kiệu cho nơi kích thước tám, chín tiếng mai, tức tốc các cha Tây, Nam cùng học trò (chủng sinh) hát gớm Kính Ngợi Minh Tinh Bắc Hải, Mầng Kính Đức mẹ – Laudate Mariam, Ave Maris Stella… Tạ ơn người dìu dắt mọi tín đồ đến nơi bình yên.
Đoạn Đức thân phụ mặc áo quần chức Giám mục mà lại làm phép nhà thờ giữa ba quân thiên hạ. Vừa xướng ghê Tạ Ơn (Te Deum), lập tức chuông trống lại nổi lên vang thành. Lúc ấy thỉnh tượng Đức bà mẹ đặt địa điểm đã xây vào cung thánh phía sau bàn thờ tỏ ra Đức chị em đã khởi trả rày ngự tòa oách nghi. Kế tiếp có phụ vương Patinier lên nơi cao nhưng mà giảng không nhiều lời về quờn phép Đức chị em và giục lòng giáo dân thành kính Người. Ai nấy sẵn lòng sở tuyển mộ Đức Mẹ, nghe siêng năng mấy lời cha, như lời Đức chị em gởi tới cơ mà ghi tạc vào lòng, hầu giữ cho đến mãn đời. Đoạn các cha hội nhau cơ mà hát lễ trọng thể, xin Đức chị em xuống ơn mang lại muôn dân đang sẵn lòng mang lại chốn La Vang và con cháu gia đạo thân nhơn phần lớn người. Lễ rồi, Đức thân phụ muốn làm cho trọn hồ hết việc, thì bạn đứng chánh tế ban Phép lành mình Thánh nhưng tạ ơn Chúa và Đức bà mẹ đã đem con cái Người cho một địa điểm thanh vắng cơ mà tung hô danh thánh bà mẹ Người.
Xong việc, thì các phụ thân và ai nấy lui ra sử dụng bữa, vừa nghe đồng hồ thời trang đánh đang đúng ngọ. Đoạn các phụ thân và học trò nhì trường kéo nhau vào nhà thờ một phen sau hết, hát gớm Lạy cô bé Vương, tự giã Đức chị em giữa đoàn đồng minh còn vẫn riu ríu kẻ xin ơn nọ, bạn nguyện ơn kia cho chính mình và gia đạo mình. Theo lời nắm Ninh (Bonin) là cha áp bài toán lo cuộc kiệu, tính đặng một vạn nhị con người đến thông công cuộc kiệu, mà lại đừng kể người ngoại đi coi xen vào lối khác.
Có một điều lạ thế là đoàn lũ người ta đông đảo thế ấy, mà không nghe một tiếng rộn ràng tấp nập gây tụng, mà còn người ngoại vào kia xem ra cũng vọng trông Đức Mẹ. Ai nấy các náu nương xin ơn nọ ơn kia cho mình. Mọi bạn ra về khía cạnh mũi vui vẻ, dường như Đức người mẹ đã an ủi chi đó, hoặc đã đặng ơn bỏ ra rồi, mà nghe ai ai những trầm trồ cùng cả nhà rằng: hôm nay tôi chết cũng an, do Đức bà mẹ đã mang tôi đi đến nơi rồi. Nếu như tôi sống mang lại kỳ sau, thì cũng đi viếng Đức chị em lần không giống hầu đặng ơn thêm…”.
4. Kỷ vật từ Đại hội La Vang 1: Thánh tượng Đức người mẹ La Vang – mẫu tượng Đức Bà chiến thắng
“Đức mẹ mặc áo choàng màu sắc thiên thanh, phủ trên áo white ngà, đầu nhóm triều thiên vàng, chân đứng trên đám mây. Đức bà bầu nhìn đàn con, đường nét mặt vơi hiền, dáng điệu uy nghi. Nhì tay bà bầu nâng đỡ Chúa Hài Đồng đứng mặt tay mặt, như ao ước đưa ra reviews cùng chúng ta, trao ban cho chúng ta. Chúa Giêsu Hài Đồng thật mềm dịu trong cỗ áo màu sắc hồng, đầu đội triều thiên, chân đứng trên trái địa cầu, lung linh mấy vị sao. Chúa Hài Đồng một tay níu áo Mẹ, nương tựa vào bà bầu như để gia công gương mang đến ta, một tay giơ ra như để mời điện thoại tư vấn ta chạy đến cùng mẹ để tỏ lòng hiếu thảo nâng niu và lãnh dìm muôn ơn lành, nhờ lời chị em chuyển cầu”(22).
Sau Đại hội 1, thánh tượng Đức người mẹ La Vang được để trong một xét nghiệm thờ được làm bằng gỗ quý tô son thếp vàng, nơi chính diện, bên trên cao, sau bàn thờ cúng chính. Vị trí này, tương truyền là vị trí Đức mẹ đứng khi hiện tại ra. Đây là bức thăm khám thờ do thân phụ Renauld (cố Đồng) dâng cúng bởi vì những ơn lành hồn xác cơ mà ngài đã nhận được được nơi bà mẹ nhân lành.
THÁNH TƯỢNG ĐỨC MẸ LA VANG
MẪU TƯỢNG ĐỨC BÀ CHIẾN THẮNG
Cha Renauld, tức linh mục thừa sai, nhà kiến trúc, họa sĩ lừng danh đến Huế năm 1867, thuộc với cha Montrouziès (cử nhân bản chương) và ông Hernaiz (giáo sư bác sĩ) theo lời mời của vua từ bỏ Đức nhằm mở ngôi trường Đại học Kỹ thuật thương Bạc. công việc bất thành, bác bỏ sĩ Hernaiz hồi hương, phụ thân Montrouziès ra Giáo phận Vinh, chỉ còn phụ thân Renauld sống lại giao hàng Giáo phận Huế trong số chức vụ: người có quyền lực cao sở ba Trục, người có quyền lực cao Đại Chủng viện Thợ Đúc, Tuyên úy thủy quân Pháp kiêm phụ thân sở Tân Mỹ… Ngài là tín đồ hết tín nhiệm tưởng và yêu quý Đức chị em La Vang, được hưởng các ơn lành hồn xác theo sở nguyện.
Năm 1923, sau cuộc hành mùi hương La Vang, linh mục GB. Huỳnh Tịnh Hướng, thân phụ sở họ đạo Ngã Sáu – Chợ Lớn, trong bài Đi viếng cung thánh Đức Mẹ La Vang, sẽ viết về bức thánh tượng này như sau:
“Trên bàn thờ cúng có hình ảnh tượng Đức Chúa Bà mua mặt Tây, một bên tất cả Đức Chúa Giêsu đứng, là Notre Dame des Victoires, lối một thước nhì bề cao, bao gồm lồng kính đề nghị tưởng ảnh còn bắt đầu hoài”(23), “Chúng tôi vào quì gối trước bàn thờ cúng Đức Mẹ, đôi mắt ngó xem Đức mẹ hình duông xinh xắn phương phi, mặt mẹ đầy sự khoan nhơn nhẹ dàng, đáng yêu và dễ thương đáng thích là nhường nào. Nhìn xem Đức Mẹ, lạy xin chào Đức mẹ tức thì lòng bắt cảm động không tiếng làm sao nói đặng. Mọi bạn thảy phần lớn châu lụy tuôn rơi, không đứng vững đặng…”(23).
Năm 1928, La Vang có nhà thờ mới: Đền bái Đức chị em La Vang, sau là vương vãi Cung Thánh Đường La Vang, công trình của Đức phụ thân Allys Lý và phụ vương sở Cổ Vưu Morineau Trung. Thánh tượng Đức bà bầu La Vang được cung thỉnh đặt ở một vị trí long trọng trong thánh địa mới, tương xứng với địa điểm cũ trong nhà thời thánh ngói cổ.
Sau đại trùng tu đền bái La Vang, 1960, phụ vương sở La Vang Giuse trằn Văn Tường để một pho tượng Đức người mẹ La Vang, cùng mẫu tượng Đức Bà Chiến Thắng, với form size lớn hơn, con đường nét quyến rũ và mềm mại hơn, màu sắc thanh nhã hơn, từ sài thành đưa ra, được để vào địa điểm pho tượng cũ trong thường thờ La Vang vừa mới đại trùng tu.
Còn pho tượng cũ, theo nhà nghiên cứu và phân tích Phạm Đình Khiêm, một chứng nhân đương thời, thì: “Bức tượng cũ nhỏ tuổi hơn đã làm được tôn kính trường đoản cú khi làm phép ngôi thánh địa ngói lần lắp thêm nhất, với nay còn được giữ làm kỷ niệm trong bên mặc áo”(24).
Tuy nhiên, trong đợt Đại lễ kỷ niệm 200 năm Đức chị em hiện ra trên La Vang, linh mục Tiến Lãng, CSs
R, vào Kính Mừng Maria, với bức ảnh Linh đài Tứ giác Đức người mẹ La Vang (1955), cho biết: “Sau bàn thờ cúng là thánh tượng Đức bà bầu đã được cung nghinh và làm phép tại La Vang năm 1901. Tượng này cao 1,20m, nay không còn, đã làm được đặt làm bỏng theo tượng Đức Mẹ thành công tại Pháp”(25).
Vì vậy, bọn chúng tôi chưa tồn tại cơ sở, tuy nhiên đã trực tiếp gặp gỡ, xin thỉnh ý nhà văn – nhà nghiên cứu và phân tích lão thành Phạm Đình Khiêm – người sáng tác Đức bà bầu La Vang là bạn nữ Vương Chiến Thắng, để xác minh “Pho tượng cũ được để trong phòng khoác áo” và “Thánh tượng vào Linh đài Tứ giác (1955-1962)”, bức nào là kỷ thứ từ Đại hội La Vang 1?
Trong đổi mới cố ngày hè Đỏ lửa 1972, La Vang đổ nát trả toàn. Tất cả các bức thánh tượng Đức bà mẹ La Vang chính thức trong những số ấy có pho tượng Đức mẹ La Vang – pho tượng Đức Bà thành công – kỷ vật dụng từ Đại hội 1, hoặc bị bắn bể, hoặc bị thất lạc, nay không có gì dấu tích gì!
II. ĐẠI HỘI LA VANG 2
1. Đại hội La Vang 2: 1904 ?
Chưa có địa thế căn cứ để xác định Đại hội La Vang lần thứ 2 diễn ra vào năm nào, 1903 tuyệt 1904? Ngay trong các Báo cáo thường niên của Đức cha Caspar Lộc vào những năm 1901, 1902, 1903, 1904, 1905… đều không có câu chữ nào nói về Đại hội Hành mùi hương Đức người mẹ La Vang lần vật dụng 2. Con số 1904 chỉ với dựa theo lời fan xưa truyền tụng, rồi chũm hệ trước giữ truyền lại cho ráng hệ sau mà thôi.
2. Kỷ vật và ơn lạ từ sau Đại hội La Vang 2
a/ Bàn kiệu sơn son thếp vàng(26):
Năm 1897, vua Thành Thái (1889-1907) mở chuyến ngự du dùng Gòn, nắm Nguyễn Hữu bài xích được cử Ngự chi phí Thông sự, hộ giá cả nhà đất vua đi công du.
Khi trở về, năm 1898, cụ bài xích được thăng bố chính Thanh Hóa. Lường trước hầu hết sóng gió nguy hiểm chốn quan liêu trường, cụ bài bác chỉ biết phú thác địa điểm Chúa và Đức Mẹ. Trên tuyến đường đi Thanh Hóa nhậm chức, cụ bài bác ghé thánh địa La Vang mong xin Đức bà mẹ cho được thận trọng ở Thanh Hóa. Thế biết Thanh Hóa là quê hương nhà Nguyễn, là miếng mồi mập bở khiến nhiều người tranh giành.
Quả thật, chỉ hơn 1 năm làm việc, những người ghen ghét nuốm dèm pha hầu hết điều thất thiệt, chuyển dư luận không xuất sắc về vắt tại Tòa Khâm và Lưỡng Cung nhằm mục đích hại cụ. Tuy thế kết cuộc, chi phí hung hậu kiết, cầm cố đã không xẩy ra tội, còn được khen. Năm 1899, ráng được call về triều, thăng Lại bộ Thị lang và Thương tá Viện Cơ mật.
Sau Đại hội La Vang lần 1, cụ nhìn nhận đường quan tiền trường được xuôi thuận là dựa vào ơn Đức mẹ La Vang. Vắt khấn tạ ơn mẹ và dưng cúng số tiền 60 đồng bạc bẽo nhờ cha sở Cổ Vưu Bonin Ninh sắm một bàn kiệu tô son thếp vàng để kính dưng Mẹ, dùng vào những cuộc rước kiệu Đức người mẹ La Vang. Thân phụ Bonin Ninh còn chưa kịp sắm thì vượt lệnh Đức phụ vương Caspar chuyển đổi nhiệm sở, ngài đã chuyển nhượng bàn giao số tiền ấy cho phụ thân sở kế nhiệm Cadière Cả. Phụ thân Cadière đã dứt tâm nguyện của nạm Bài. Cỗ kiệu đánh son thếp tiến thưởng được sử dụng trong những kỳ rước kiệu Đức Mẹ đó là kỷ vật bởi cụ Nguyễn Hữu bài xích dâng cúng.
Tiếc thay, cỗ kiệu này đã trở nên hư hỏng, thất lạc trong chiến tranh nay ko còn.
b/ Giếng Đức bà bầu La Vang
Từ sau Đại hội La Vang 1, phụ vương sở Cổ Vưu kiêm trưởng ban tổ chức Bonin Ninh nhận thấy sự thiếu hụt trầm trọng trong ngày hành mùi hương là nước. Nước sinh hoạt, độc nhất vô nhị là nước uống đang trở cần nan giải trên La Vang vào mùa thô hạn lanh tanh này.
Vì vậy năm 1903, chuẩn bị cho Đại hội La Vang lần thứ 2, ngài đang cử phụ vương phó Giuse Nguyễn Xuân Cảnh lên La Vang đào một giếng nước ngay lập tức trong sân vườn Mẹ, trước bên thờ. Đây là một ngôi giếng bình thường, mồm giếng được xây cao vừa tầm với múc. Thời hạn đầu, giáo dân ước ao lấy nước bắt buộc dùng gàu dây múc, kéo từng gàu. Sau bao gồm cải tiến, dùng hệ thống quay tay. Trường đoản cú đời Đức phụ vương Philipphê Nguyễn Kim Điền, cùng với Đại hội 17 (1970) bắt đầu dùng hệ thống bơm nước hiện tại đại, nước giếng được bơm lên bồn, từ bể tỏa ra vòi, khách dùng chỉ việc mở vòi mang nước. Ni (2001), để gìn giữ một hình ảnh vườn quê, quê Mẹ, sân vườn xưa, bề trên đã cho tháo dỡ khối hệ thống bơm, trở lại cách múc tay bởi dây kéo. Còn hệ thống hỗ trợ nước sinh hoạt đến Đại hội được tách biệt. Thiết nghĩ làm như thế vừa luôn thể lợi, vừa giữ lại gìn được một di tích lịch sử quý báu vị trí vườn Mẹ, đã có gần 100 năm tuổi.
Nước giếng vườn chị em – giáo dân quen hotline là Giếng Đức Mẹ, Nước Đức Mẹ – ko trong lắm, dẫu vậy mát, gồm vị ngọt, không bị ô nhiễm và độc hại bởi môi trường phía bên ngoài nên có thể uống ngay, không cần nấu chín. Giữa mẫu nắng chói sáng và ngọn gió Lào khô khốc Quảng Trị, vẫn khát mà uống nước Giếng bà bầu sẽ cảm xúc “Ngọt ngào cật ruột, đuối tim gan”.
Vẫn biết nước giếng người mẹ là nước uống thông thường không có dược tính gì cả nhưng từ truyền khẩu thời trước đến thực tế thời buổi này nhiều người bị bệnh uống nước Giếng bà mẹ mà được lành các bệnh tật là do bởi lòng thành kính tin cẩn quyền phép Đức Mẹ, được người mẹ ban ơn lành theo ý nguyện mà lại thôi.
GIẾNG ĐỨC MẸ LA VANG
(Ảnh: Phòng lưu lại trữ MEP: https://archives.mepasie/fr)
GIẾNG ĐỨC MẸ LA VANG
(Ảnh: Nhà Truyền thống La Vang)
GIẾNG ĐỨC MẸ LA VANG
(Ảnh: Internet)
GIẾNG ĐỨC MẸ LA VANG
(Ảnh: Trần quang đãng Chu, 2001)
Vì thế, hễ ai đi hành hương thơm viếng bà mẹ đều mong muốn uống một ngụm nước Giếng Mẹ, tẩy rửa bụi trần nơi Giếng Mẹ, đôi khi múc lọ nước Giếng Mẹ đưa về phòng khi “tối lửa tắt đèn” cho mình, thân nhân, các bạn bè.
Cha Giuse Trang trong Tự tích tôn kính Đức mẹ La Vang, sđd, cũng có thể có nói cho ngôi giếng này: “Một bên nhà thờ, phía trước gồm đào một cái giếng, mỗi năm bổn đạo mang đến múc nước uống đến thuyên bệnh”.
Giếng Đức bà bầu đóng vai trò thiết yếu trong những kỳ Đại hội, tính từ lúc Đại hội 2 và những kỳ kiệu Minh niên. Hơn một cố kỷ sẽ trôi qua, ngày nay giếng Đức Mẹ vẫn còn được bảo quản sạch đẹp, vệ sinh, làm tăng vẻ mỹ quan vườn Mẹ, cơ mà trên hết, giếng Mẹ là 1 trong những bảo hội chứng tình yêu xuất xắc vời đối với con cái Mẹ. Trường đoản cú mạch thoải mái và tự nhiên này, biết bao nhiêu ơn lành hồn xác Đức người mẹ đã đổ xuống cho hầu như tấm lòng cậy trông, tin kính.
c/ Ơn lạ trước tiên được ghi nhận từ sau Đại hội La Vang 2 – “Ơn kỳ lạ Đức Chúa Bà La Vang, Quảng Trị”(27):
“Ông Huỳnh Đình có là fan Sài Gòn, làm Thông phán Tòa Khâm sứ sinh hoạt Huế, hiện nay đã về trí sĩ nghỉ ngơi nhà, làm ăn tại cửa Hàn (Tourane), có thuật lại một ơn kỳ lạ Đức Chúa Bà La Vang vẫn ban mang lại ông:
Số là năm 1904, ông bị đau nhức phong bại cực kỳ nặng, uống thuốc đã một năm tròn, hễ nghe giờ thầy nào danh sư, dầu xa xăm mấy cũng chẳng nệ tốn hao, sai người đi rước mang lại đặng nhưng mà uống thuốc, song cũng vô ích, chi phí mất tật còn, dịch lại trả bệnh.
Năm 1905, có một bà ở thành phố sài thành có đạo thương hiệu là Kính, là người thân thiện đến thăm. Lúc bà thấy ông ốm đau khốn khổ do đó thì nói rằng: ‘Tôi sửa biên soạn đi viếng Đức Chúa Bà La Vang, vị tôi vẫn nghe nhiều người dân cao rao khen ngợi quá chừng, vì người đã làm những phép kỳ lạ mà cứu giúp người ta, chẳng cần kẻ có đạo đặng nhờ nhưng mà thôi, thật tôi sẽ nghe không ít người dân kẻ nước ngoài cũng đặng nhờ vào nữa. Vậy thì cơn căn bệnh thầy chặt chẽ thể này thì thầy cũng nên cần mẫn đi La Vang với tôi một chuyến mà ư
