Chuyên ngành: Y học cổ truyền
Nhà xuất bản:Bộ Y tếNăm xuất bản:2014Trạng thái:Chờ xét duyệt
Quyền truy hỏi cập: cộng đồng
(Ban hành kèm theo quyết định số 4664/QĐ-BYT, ngày 07 tháng 11 năm 2014 của bộ trưởng liên nghành Bộ Y tế)
1. BẠC HÀ
Tên khác: Bạc hà nam, nạt nặm, chạ phiéc hom (Tày)
Tên khoa học: Mentha arvensis L.
Bạn đang xem: Các cây thuốc nam chữa bệnh
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất
Công năng, chủ trị: Sơ phong, thanh nhiệt, thấu chẩn, sơ can, giải uất, giải độc. Chữa cảm mạo phong nhiệt, cảm cúm, ngạt mũi, nhức đầu, đau mắt đỏ, ảnh hưởng sởi mọc, ngực sườn đầy tức.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng 12 - 20g, hãm vào nước sôi 200 ml, cách 3 giờ uống một lần.
2. BÁCH BỘ
Tên khác: Củ bố mươi, dây đẹt ác, hơ linh (Ba Na)
Tên khoa học: Stemona tuberosa Lour.
Họ: Bách bộ (Stemonaceae)
Bộ phận dùng: Rễ
Công năng, chủ trị: Nhuận phế, chỉ ho, tiếp giáp trùng. Chữa các chứng ho mới hoặc ho thọ ngày, viêm phế quản mạn tính, trị giun kim, ngứa, ghẻ lở.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 8 - 12g, sắc đẹp uống, thụt hậu môn chữa bệnh giun kim, dùng
30 - 40g sắc mang nước rửa khám chữa ngứa, lở.
3. BẠCH ĐỒNG NỮ
Tên khác: Mò trắng, dò mâm xôi, Bấn trắng
Tên khoa học: Clerodendrum chinense (Osbeck.) Mabb var. simplex (Mold.) S. L. Chen
Họ: Cỏ roi ngựa (Verbenaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, lá, hoa
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, giải độc, quần thể phong trừ thấp, tiêu viêm. Rễ cây trị gân xương đau nhức, mỏi lưng, mỏi gối, kinh nguyệt ko đều, viêm túi mật, kim cương da, tiến thưởng mắt. Dùng ngoại trừ ngâm cọ trĩ, lòi dom. Lá cây chữa tăng máu áp, khí lỗi bạch đới, Lá dùng ngoại trừ trị vệt thương, tắm rửa ghẻ, chốc đầu. Hoa cần sử dụng trị ngứa.
Liều lượng, giải pháp dùng: Rễ ngày dùng 12 - 16g, sắc đẹp uống. Sử dụng 1 kilogam cành lá, rửa sạch, đun sôi với nước 30 phút, lọc mang nước, nhỏ tuổi giọt liên tiếp lên vệt thương hoặc ngâm lốt thương ngày 2 lần, các lần 1 giờ.
4. BẠCH HOA XÀ THIỆT THẢO
Tên khác: Cỏ lưỡi rắn hoa trắng
Tên khoa học: Hedyotis diffusa Willd.
Họ: Cà phê (Rubiaceae)
Bộ phận dùng: Toàn cây
Công năng, nhà trị: Thanh sức nóng giải độc, lợi niệu thông lâm, tiêu ung tán kết. Trị phế nhiệt, hen suyễn, viêm họng, viêm Amydal, viêm đường tiết niệu, viêm đại tràng (trường ung). Dùng không tính chữa vết thương, rắn cắn, côn trùng nhỏ đốt.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 15 - 60g (khô) sắc đẹp uống. Dùng ngoài, xay nhuyễn đắp tại chỗ.
5. BÁN HẠ NAM
Tên khác: Cây chóc, chóc chuột, nam giới tinh, chào bán hạ cha thùy
Tên khoa học: Typhonium trilobatum (L.) Schott.
Họ: Ráy (Araceae).
Bộ phận dùng: Thân rễ. Khi sử dụng phải qua bào chế cẩn thận.
Công năng, nhà trị: Hóa đàm táo khuyết thấp, giáng nghịch chỉ nôn, giáng khí chỉ ho. Chữa nôn, buồn nôn, đầy trướng bụng, ho có đờm, ho thọ ngày. Dùng ngoài chữa ong đốt, rắn rết cắn.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 3 - 10g, sắc đẹp uống. Thường phối hợp với các vị thuốc khác.
Kiêng kỵ: Phụ cô gái có thai dùng thận trọng.
6. BỐ CHÍNH SÂM
Tên khác: Nhân sâm Phú yên, Thổ hào sâm
Tên khoa học: Abelmoschus moschatus Medik. Ssp. tuberosus (Span) Borss.
Họ: Bông (Malvaceae).
Bộ phận dùng: Rễ. Rửa sạch, ngâm vào trong nước gạo một đêm, đồ chín. Phơi khô, hoặc sấy khô.
Công năng, công ty trị: Bổ khí, ích huyết, sinh tân dịch, chỉ khát (giảm ho), trừ đờm. Chữa khung người suy nhược, hèn ăn, kém ngủ, thần kinh suy nhược, hoa mắt giường mặt, đau dạ dầy, tiêu chảy, ho viêm họng, viêm phế truất quản, người háo khát, táo bón.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 10 - 12g, sắc đẹp uống.
Kiêng kỵ: Nếu thể tạng hàn cần chích cùng với gừng. Không dùng thông thường với Lê lô.
7. BỒ CÔNG ANH
Tên khác: Diếp dại, diếp trời, rau tình nhân cóc, rau xanh mét, cây mũi mác
Tên khoa học: Lactuca indica L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất
Công năng, nhà trị: Thanh sức nóng giải độc, tiêu viêm tán kết. Chữa trị mụn nhọt sang lở, tắc tia sữa, viêm tuyến vú, lây lan trùng con đường tiết niệu.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 8 - 30 g (khô), đôi mươi - 40g (cây tươi), ép mang nước uống hoặc nhan sắc uống. Đắp bên cạnh trị nhọt nhọt, sưng vú, tắc tia sữa.
8. CÀ gai LEO
Tên khác: Cà vạnh, Cà cườm, Cà quánh, Cà quýnh.
Tên khoa học: Solanum procumbens Lour.
Họ: Cà (Solanaceae).
Bộ phận dùng: Rễ (Thích gia căn), dây (Thích gia đằng).
Công năng, nhà trị: Tán phong trừ thấp, tiêu độc, bớt đau. Trị đau nhức gân xương, ho, ho gà, xơ gan, rắn cắn.
Liều lượng, cách dùng: Ngày 16 - 20g, sắc đẹp uống.
9. CAM THẢO ĐẤT
Tên khác: Cam thảo nam, thổ cam thảo, dã cam thảo, r’gờm, t’rôm lạy (K’Ho)
Tên khoa học: Scoparia dulcis L.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, nhà trị: Bổ tỳ, sinh tân, nhuận phế, thanh nhiệt, giải độc, lợi niệu. Chữa trị sốt, ho, viêm họng, ban chẩn, phế nhiệt gây ho, rong kinh, đái tháo đường.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày cần sử dụng 16 - 20g (dạng khô); trăng tròn - 40g (cây tươi), sắc hoặc hãm uống.
10. CỎ MẦN TRẦU
Tên khác: Cỏ chỉ tía, thanh trọng điểm thảo, cao dag (Ba Na), hất t’rớ lạy (K’Ho)
Tên khoa học: Eleusine indica (L.) Geartn.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, công ty trị: Lương huyết, thanh nhiệt, hạ sốt, giải độc, làm mát gan, tạo sự mồ hôi, lợi tiểu. Trị cảm nắng, nóng nóng, cao ngày tiết áp, viêm gan hoàng đảm, không thích hợp mẩn ngứa, đái khó, thủy dịch đỏ.
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 12 - 16g (khô), 80 - 120g (cây tươi), đun sôi trong 15-20 phút, nhằm nguội chắt mang nước uống.
11. CỎ NHỌ NỒI
Tên khác: Cỏ mực, Hạn liên thảo, lệ trường, phong trường, mạy mỏ rung lắc nà (Tày), nhả cha chát (Thái)
Tên khoa học: Eclipta prostrata (L.) L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Lương huyết, chỉ huyết, bửa can thận, chữa những chứng ngày tiết nhiệt, ho ra máu, nôn ra máu, đi đại tiện ra máu, vệ sinh ra máu, ra máu cam, ra máu dưới da, băng huyết, rong huyết, râu tóc sớm bạc, răng lợi sưng đau.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 12 - 20g (khô), dung nhan uống; 30 - 50g (tươi), giã vậy lấy nước uống, buồn chán đắp dấu thương. Hoàn toàn có thể dùng phối hợp với các cây thuốc không giống chữa bệnh xuất huyết.
Lưu ý khi sử dụng: Không dùng cho tất cả những người có tỳ vị hư hàn, ỉa chảy, phân sống.
12. CỎ SỮA LÁ NHỎ
Tên khác: Vú sữa đất, thiên căn thảo, cẩm địa
Tên khoa học: Euphorbia thymifolia L.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, công ty trị: Cầm máu, giảm đau, tiêu độc, chỉ lỵ, thông sữa, lợi tiểu. Trị lỵ trực khuẩn và lỵ amip tốt nhất là cho trẻ em, chữa trị mụn nhọt, thanh nữ băng huyết, thanh nữ sau đẻ ít sữa hoặc tắc tia sữa.
Liều lượng, biện pháp dùng: Người lớn: ngày dùng 40 - 100g; trẻ em: ngày dùng 10 - 20g, sắc uống, dùng 5 -7 ngày.
13. CỎ TRANH
Tên khác: Cỏ tranh răng, bạch mao căn, dia (K’Dong), tốt nhất địa (Gia Rai)
Tên khoa học: Imperata cylindrica (L.) Beauv.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ
Công năng, chủ trị: Lương huyết, chỉ huyết, thanh nhiệt, lợi tiểu, bớt đau. Trị phiền khát, tiểu tiện khó, đái ít, đái buốt, tè ra máu, ho ra máu, bị ra máu cam vị huyết nhiệt, phù thũng vì chưng viêm mong thận cấp, hoàng đản.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 9 - 30g (khô), 30 - 60g (tươi) thái nhỏ, dung nhan với 600 ml nước đến lúc còn 200 ml phân chia 2 - 3 lần uống vào ngày.
14. CỎ XƯỚC
Tên khác: Hoài ngưu tất.
Tên khoa học: Achyranthes aspera L.
Họ: Rau dền (Amaranthaceae)
Bộ phận dùng: Rễ đã phơi khô hoặc sấy khô.
Công năng, công ty trị: Hoạt huyết, khứ ứ, bửa can thận táo bạo gân xương, lợi thủy thông lâm. Trị đau nhức xương khớp, nhức lưng, mỏi gối, thủ túc co quắp, kia bại, ghê nguyệt ko đều, vệ sinh không thông, tiểu buốt, tiểu rắt.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng 6 - 15g; 12 - 40g, sắc uống.
Kiêng kỵ: Phụ bạn nữ có thai, ỉa lỏng, di tinh.
15. CỐI XAY
Tên khác: Giàng xay, quýnh ma, ma bản thảo, kim hoa thảo
Tên khoa học: Abutilon indicum (L.) Sweet
Họ: Bông (Malvaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Giải biểu nhiệt, hoạt huyết, tiêu thũng. Chữa cảm sốt vày phong nhiệt, nhức đầu, tai ù, tai điếc, sốt rubi da, túng bấn tiểu tiện, phù thũng, lở ngứa, dị ứng.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 8 - 12g (dạng khô), đôi mươi - 40g (cây tươi), sắc uống.
16. CỐT KHÍ
Tên khác: Cốt khí củ
Tên khoa học: Reynoutria japonica Houtt.
Họ: Rau răm (Polygonaceae).
Bộ phận dùng: Rễ phơi hay sấy khô.
Công năng, nhà trị: Khu phong trừ thấp, hoạt huyết, thông kinh, chỉ khái (giảm ho), hóa đờm, chỉ thống. Chữa trị đau nhức gân xương, ngã sưng nhức ứ huyết, bế kinh, hoàng đản, ho những đờm, nhọt nhọt lở loét.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày sử dụng 9 - 15g, dung nhan uống, dùng kế bên sắc rước nước nhằm bôi, rửa, hoặc chế thành cao, bôi.
17. CÚC HOA
Tên khác: Kim cúc, hoàng cúc, dã cúc, cam cúc
Tên khoa học: Chrysanthemum indicum L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Cụm hoa
Công năng, công ty trị: Phát tán phong nhiệt, giải độc, minh mục. Chữa những chứng hoa mắt hoa mắt, chóng mặt, đau mắt đỏ, chảy các nước mắt, mờ mắt, áp suất máu cao, mụn nhọt, đinh độc.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng 8 - 16g (dạng khô), dung nhan uống.
18. CÚC TẦN
Tên khác: Cây lức, tự bi, phật phà (Tày)
Tên khoa học: Pluchea indica (L.) Less.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Rễ, lá, cành.
Công năng, chủ trị: Phát tán phong nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu, tiêu đàm. Chữa cảm mạo phong nhiệt, sốt ko ra mồ hôi, phong thấp, cơ bại, đau nhức xương khớp.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 16g, dung nhan uống.
19. DÀNH DÀNH
Tên khác: Chi tử
Tên khoa học: Gardenia jasminoides J. Ellis
Họ: Cà phê (Rubiaceae).
Bộ phận dùng: Quả vẫn phơi khô.
Công năng, công ty trị: Thanh nhiệt độ trừ phiền, lợi tiểu, lương huyết, chỉ huyết. Trị sốt cao, người hoảng sợ khó ngủ, rubi da, tiểu tiện khó, vệ sinh ra máu, ra máu cam. Mửa ra máu, dùng ngoài trị sưng đau bởi vì sang chấn.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 6 - 12g, nhan sắc uống.
20. DÂU TẰM
Tên khác: Dâu ta, tang
Tên khoa học: Morus alba L.
Họ: Dâu tằm (Moraceae)
Bộ phận dùng: Rễ, thân, lá, quả.
Công năng, chủ trị: Vỏ rễ dâu có chức năng thanh phế nhiệt bình suyễn, tiêu thũng, sút ho, trừ đờm, hạ suyễn. Chữa trị phế nhiệt, ho suyễn, hen, ho ra máu, trẻ em ho gà, phù thũng, đầy hơi to, đi tiểu không thông; Lá dâu có công dụng tán mỏng manh nhiệt, thanh can, sáng sủa mắt. Trị cảm mạo phong nhiệt, phế truất nhiệt, ho, viêm họng, nhức đầu, mắt đỏ, tung nước mắt, đậu lào, vạc ban, cao ngày tiết áp, mất ngủ; Cành dâu có công dụng trừ phong thấp, lợi các khớp, thông tởm hoạt lạc, tiêu viêm. Chữa trị phong thấp đau nhức các đầu xương, cước khí, sưng lở, thuộc cấp co quắp.
Liều lượng, phương pháp dùng: Vỏ rễ: ngày sử dụng 6 - 12g (có thể cần sử dụng tới trăng tròn - 40g), dung nhan uống. Lá: ngày cần sử dụng 5 - 12g, nhan sắc uống. Cành: ngày dùng: 9 - 15g (có thể cần sử dụng tới 40 - 60g), sắc đẹp uống.
21. ĐỊA HOÀNG
Tên khác: Sinh địa hoàng.
Tên khoa học: Rehmannia glutinosa (Gaertn.) Libosch.ex Steud.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ phơi xuất xắc sấy khô.
Công năng, nhà trị: Bổ âm, thanh nhiệt độ lương huyết, sinh tân dịch. Trị âm hư, sốt về chiều, khát nước, thiếu máu, hiện tượng suy nhược cơ thể, tân dịch khô, phiền táo mất ngủ.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày cần sử dụng 8 - 16g, sắc uống.
22. ĐỊA LIỀN
Tên khác: Sơn nại, tam nại, thiền liền, sa khương
Tên khoa học: Kaempferia galanga L.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (Rhizoma Kaempferiae) thái lát, phơi sấy khô, lá.
Công năng, chủ trị: Ôn trung, tán hàn, trừ thấp, tiêu thực. Chữa ngực bụng rét đau, tiêu chảy, siêu thị nhà hàng khó tiêu, nhức dạ dày, ói mửa, đau cùng xương khớp.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 4 - 8g, nhan sắc uống. Dùng không tính ngâm rượu để xoa bóp.
23. DIỆP HẠ CHÂU
Tên khác: Diệp hạ châu đắng, Cây chó đẻ răng cưa
Tên khoa học: Phyllanthus urinaria L.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Bộ phận dùng: Phần trên mặt đất sấy hoặc phơi khô.
Công năng, chủ trị: Tiêu độc, sát trùng, lợi mật, thanh can, tiêu viêm tán ứ, lợi thủy. Chữa viêm gan hoàng đảm, viêm họng, tắc sữa, kinh bế, viêm da thần kinh, viêm thận, sỏi ngày tiết niệu, nhọt nhọt, lở ngứa bên cạnh da.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 8 - 20g, dung nhan uống.
24. ĐINH LĂNG
Tên khác: Cây gỏi cá, nam giới dương sâm
Tên khoa học: Polyscias fruticosa (L.) Harms
Họ: Nhân sâm (Araliaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, thân, cành, lá.
Công năng, công ty trị: Bổ khí, tiêu thực, lợi sữa, tiêu viêm, giải độc. Rễ Đinh lăng trị suy nhược cơ thể, bé yếu, mệt mỏi, ngủ ít, hấp thụ kém, phụ nữ sau đẻ không nhiều sữa. Lá trị cảm sốt, mụn nhọt, giã đắp sưng tấy, sưng vú. Thân, cành trị thấp khớp, đau lưng.
Liều lượng, bí quyết dùng:
Rễ: Ngày cần sử dụng 3 - 6g, hãm, hoặc đun sôi trong 15 phút, phân chia 2 - 3 lần uống;
Lá tươi: ngày dùng 30 - 50g, giã đắp;
Thân, cành: ngày cần sử dụng 30 - 50g, dung nhan uống.
25. ĐƠN LÁ ĐỎ
Tên khác: Đơn đỏ, Đơn tía, Đơn phương diện trời.
Tên khoa học: Excoecaria cochichinensis Lour.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae). Cây được trồng làm cho thuốc, làm cảnh ở nhiều địa phương nước ta.
Bộ phận dùng: Rễ, vỏ thân, lá.
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt độ giải độc, hoạt huyết, sút đau, lợi tiểu. Chữa trị cảm sốt, đau nhức xương khớp, kinh nguyệt ko đều, áp xe cộ vú, dị ứng, nhọt nhọt, lở ngứa, tiêu chảy lâu ngày.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g, dung nhan uống.
26. DỪA CẠN
Tên khác: Hải Đằng, Dương giác, trường xuân hoa
Tên khoa học: Catharanthus roseus (L.) G. Don
Họ: Trúc đào (Apocynaceae).
Bộ phận dùng: Thân, lá, rễ
Công năng, công ty trị: Hoạt huyết, bình can, tiêu thũng, giải độc, an thần. Chữa trị tăng ngày tiết áp, tởm nguyệt không đều, lỵ, túng tiểu.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng 8 - 12g, sắc uống.
Kiêng kỵ: Phụ cô gái có thai ko được dùng.
27. GAI
Tên khác: Gai có tác dụng bánh, tua tuyết, trư ma.
Tên khoa học: Boehmeria nivea (L.) Gaudich.
Họ: Gai (Urticaceae)
Bộ phận dùng: Rễ, lá
Công năng, chủ trị: Rễ có công dụng chỉ huyết, an thai, thanh nhiệt, giải độc. Trị động thai, bị ra máu dọa sẩy, tè đục, tiểu ra máu. Lá có tính năng lương huyết, chỉ huyết, sử dụng trị rã máu, làm lành dấu thương.
Liều lượng, biện pháp dùng: Rễ: Ngày dùng 6 - 20g (tươi) xuất xắc 8 - 12g (khô), đung nóng với 400ml nước đến lúc còn lại 100 ml, uống 1 lần trong ngày. Lá: dùng ngoại trừ lượng vừa đủ, giã đắp vào vết thương.
28. GỪNG
Tên khác: Khương
Tên khoa học: Zingiber officinale Rosc.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (củ)
Công năng, công ty trị: Gừng thô (Can khương) Ôn trung, trục hàn, hồi dương, thông mạch. Gừng tươi trị cảm mạo phong hàn, nhức đầu, ngạt mũi, ho bao gồm đờm, mửa mửa, bụng đầy trướng, kích yêu thích tiêu hóa, gần cạnh trùng, hành thủy, giải độc ngứa ngáy khó chịu do phân phối hạ, cua, cá. Bào khương chữa trị đau bụng, rét bụng, đi ngoài. Gừng khô với tiêu khương (gừng nướng) trị đau bụng vị lạnh, bụng đầy trướng ko tiêu, thổ tả, chân tay giá lạnh, mạch nhỏ, đàm ẩm, ho suyễn và thấp khớp. Thán khương hay được dùng chỉ huyết.
Liều lượng, cách dùng: Gừng tươi, Bào khương: Ngày dùng 4 - 8g, dung nhan uống; Gừng khô với Tiêu khương: Ngày cần sử dụng 4 - 20g, sử dụng dạng thuốc dung nhan hoặc hoàn tán; Thán khương: Ngày sử dụng 4 - 8g, sắc uống.
29. HẠ KHÔ THẢO
Tên khoa học: Prunella vulgaris L.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Cụm quả đã phơi xuất xắc sấy khô.
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt độ giáng hỏa, minh mục, tán kết, tiêu sưng. Chữa lao hạch, bướu cổ, áp xe vú, đau mắt, viêm tử cung, viêm gan, cao tiết áp, ngứa, hắc lào, vẩy nến.
Liều lượng, cách dùng: Ngày 9 - 15 g, dạng thuốc sắc.
30. HOẮC HƯƠNG
Tên khác: Thổ Hoắc hương, Quảng Hoắc hương
Tên khoa học: Pogostemon cablin (Blanco) Benth.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá phơi tốt sấy khô
Công năng, công ty trị: Giải thử, hóa thấp, chỉ nôn. Trị cảm mạo, nhức đầu, đau mình mẩy, sổ mũi, sôi bụng tiêu chảy, ẩm thực ăn uống không tiêu vào mùa hè.
31. HÚNG CHANH
Tên khác: Dương tử tô, rau xanh thơm lông.
Tên khoa học: Plectranthus amboinicus (Lour.) Spreng.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá tươi hoặc sử dụng phần xung quanh đất đựng lấy tinh dầu.
Công năng, chủ trị: Ổn phế, trừ đàm, tân ôn giải biểu, giải độc. Trị cảm cúm, sốt nóng về chiều, trị ho, viêm họng, khan tiếng, trị thổ huyết, ra máu cam, táo khuyết bón. Dùng ko kể giã đắp lên hồ hết vết vì chưng rết với bọ cạp cắn.
32. HƯƠNG NHU TÍA
Tên khác: É tía
Tên khoa học: Ocimum tenuiflorum L.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, công ty trị: Phát hãn, thanh thử, tán thấp, hành thủy, giảm đau. Chữa sốt cao, say nắng, nhức đầu, nhức bụng, đi ngoài, nôn mửa, phù thũng.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng: 6 - 12g, sắc đẹp hoặc hãm uống. Rất có thể dùng hương thơm nhu trắng để chũm thế.
33. HUYẾT DỤ
Tên khoa học: Cordyline fruticosa (L.) Goepp.
Họ: họ tiết giác (Dracaenaceae)
Bộ phận dùng: Lá tươi hoặc khô.
Công năng, công ty trị: Thanh nhiệt, rứa máu, tung huyết, sút đau. Chữa trị rong huyết, băng huyết, đái ra máu, sốt xuất huyết. Lá chữa vết thương.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng: 8 - 16g, dung nhan uống.
34. HY THIÊM
Tên khác: Cỏ đĩ, Cây cứt lợn, Hy tiên.
Tên khoa học: Siegesbeckia orientalis L.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Phần xung quanh đất
Công năng, nhà trị: Trừ phong thấp, thanh nhiệt, giải độc. Chữa đau lưng, mỏi gối, nhức xương khớp, bộ hạ tê buốt, nhọt nhọt.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 9 - 12g, sắc đẹp uống.
35. ÍCH MẪU
Tên khác: Cây chói đèn, sung uý
Tên khoa học: Leonurus japonicus Houtt
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, nhà trị: Hoạt huyết, điều kinh, khứ ứ, tiêu thũng. Chữa rối loạn kinh nguyệt, khiếp bế, sôi bụng kinh, khí hỏng bạch đới, rong kinh, rong huyết, thanh nữ sau đẻ huyết hôi ko ra hết.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: thân lá 6 - 12g, hạt: 4 - 9g, sắc uống.
36. KÉ ĐẦU NGỰA
Tên khác: Thương nhĩ
Tên khoa học: Xanthium strumarium L.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Quả già
Công năng, chủ trị: Tiêu độc, sát trùng, tán phong thông khiếu, trừ thấp. Chữa trị phong hàn, đau đầu, chân tay co rút, đau khớp, mũi rã nước hôi, ngươi đay, lở ngứa, tràng nhạc, mụn nhọt, mẩn ngứa.
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 6 - 12g, dung nhan uống.
37. KHỔ SÂM đến LÁ
Tên khác: Khổ sâm Bắc bộ, xoay đèn, co chạy đón (Thái)
Tên khoa học: Croton tonkinensis Gagnep.
Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae).
Bộ phận dùng: Lá và cành thu hái khi cây đang xuất hiện hoa, phơi khô.
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, giải độc, ngay cạnh trùng. Chữa viêm loét dạ dày, tiêu hóa kém, mụn nhọt, lở loét ko kể da, viêm mũi.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày cần sử dụng 15 - 20g, nhan sắc uống. Dùng kế bên lấy nước sắc nhằm rửa, chữa mụn nhọt, lở ngứa.
38. KIM NGÂN
Tên khác: Dây nhẫn đông, chừa giang khằn (Thái), boóc kim ngằn (Tày)
Tên khoa học: Lonicera japonica Thunb.
Họ: Kim ngân (Caprifoliaceae)
Bộ phận dùng: Thân, lá, hoa
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt giải độc, tán phong nhiệt. Trị mụn nhọt, mề đay, lở ngứa, nhiệt độc ban sởi, dị ứng, lỵ, cảm mạo phong nhiệt, ho do phế nhiệt, viêm xoang dị ứng.
Liều lượng, bí quyết dùng: Kim ngân được dùng riêng tốt phối phù hợp với nhiều vị thuốc khác. Ngày cần sử dụng 4 - 6g (hoa) tuyệt 15 - 30g (cành, lá), cần sử dụng dưới dạng thuốc sắc đẹp uống, thuốc hãm hoặc hoàn tán.
39. KIM TIỀN THẢO
Tên khác: Đồng chi phí lông, đôi mắt trâu, vảy rồng
Tên khoa học: Desmodium styracifolium (Osbeck) Merr.
Họ: Đậu (Fabaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt, trừ thấp, lợi tiểu, thông lâm. Trị sỏi con đường tiết niệu, tiểu buốt, viêm gan kim cương da, phù thũng.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng 15 - 30g, sắc đẹp uống.
40. Khiếp GIỚI
Tên khác: Khương giới, trả tô, nhả nát hom (Thái)
Tên khoa học: Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyland.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất (ngọn có hoa)
Công năng, nhà trị: Giải biểu, khu phong, chỉ ngứa. Chữa cảm mạo, sốt, nhức đầu, hoa mắt, viêm họng, ngứa, phong trúng khiếp lạc.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g (dạng khô), sắc hoặc hãm uống. Lúc sao đen được sử dụng chữa băng huyết, rong kinh, thổ huyết, bị ra máu cam, đi đại tiện ra máu, ngày dùng: 6 - 12g, sắc đẹp hoặc hãm uống.
41. LÁ LỐT
Tên khác: Tất bát
Tên khoa học: Piper lolot C. DC.
Họ: Hồ tiêu (Piperaceae)
Bộ phận dùng: Dùng toàn cây
Công năng, công ty trị: Ôn trung, tán hàn, hạ khí, chỉ thống, trừ phong thấp, khiếu nại vị, tiêu thực, chỉ ẩu. Chữa bệnh phong thấp, thấp khớp mạn, nhức lưng, đau khớp, đau cùng xương, chân tay tê bại, rối loạn tiêu hóa, nôn ói đầy hơi, trướng bụng, tiêu chảy, đau đầu, đau và nhức răng, tung nước mũi hôi, ra những giọt mồ hôi chân tay.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 8 - 12g (khô) tốt 15 - 30g (tươi), sắc uống, phân tách 2 -3 lần.
42. MÃ ĐỀ
Tên khác: Xa tiền, bông mã đề
Tên khoa học: Plantago major L.
Họ: Mã đề (Plantaginaceae)
Bộ phận dùng: lá, hạt
Công năng, công ty trị: Thanh phải chăng nhiệt, lợi tiểu, thông lâm, chỉ huyết. Trị ho lâu ngày, viêm khí quản, viêm thận và bàng quang, nhức dạ dầy, túng thiếu tiểu tiện, tiểu tiện ra máu hoặc ra sỏi huyết niệu, phù thũng, bị ra máu cam. Dùng kế bên lá mã đề có tác dụng làm nhọt nhọt chóng vỡ, mau lành.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 10 - 20g (toàn cây) hay 6 - 12g (hạt), sắc uống. Dùng không tính lấy lá mã đề lượng vừa đủ, xay nhuyễn đắp vào nơi gồm mụn.
43. MẠCH MÔN
Tên khác: Mạch môn đông, mạch đông, tóc tiên, cỏ lan
Tên khoa học: Ophiopogon japonicus (L.f) Ker-Gawl.
Họ: Mạch môn (Haemodoraceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ phơi tốt sấy khô.
Công năng, chủ trị: Dưỡng vị, sinh tân, nhuận truất phế thanh tâm. Chữa phế nhiệt vì chưng âm hư, kho khan, ho lao, tân dịch hư tổn, chổ chính giữa phiền mất ngủ, tiêu khát, hãng apple bón.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày sử dụng 6 - 12g, dung nhan uống.
44. MẦN TƯỚI
Tên khác: Lan thảo, hương thơm thảo.
Tên khoa học: Eupatorium fortunei Turcz.
Họ: Cúc (Asteraceae)
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất phơi tốt sấy khô.
Công năng, công ty trị: Hoạt huyết, tán ứ, lợi thủy, tiêu thũng, giáp trùng. Chữa kinh nguyệt không đều, thanh nữ sau sinh tiết ứ, phù thũng, nhọt nhọt, lở ngứa ngoại trừ da.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày cần sử dụng 6 - 12g, sắc uống. Dùng ngoại trừ cả cây, xay nhuyễn đắp vào nhọt nhọt, lở ngứa.
45. MỎ QUẠ
Tên khác: Hoàng lồ, quà lồ, Xuyên phá thạch.
Tên khoa học: Maclura cochinchinensis (Lour.) Corn.
Họ: Dâu tằm (Moraceae).
Bộ phận dùng: Lá, rễ
Công năng, chủ trị: Sát trùng, chỉ thống, chỉ ho. Chữa trị vết thương phần mềm, ho ra máu.
Liều lượng, giải pháp dùng: Lá tươi 100 - 200g, phụ thuộc vào vết thương, bỏ gân lá, giã nhỏ dại đắp dấu thương.
46. MƠ TAM THỂ
Tên khác: Mơ lông
Tên khoa học: Paederia lanuginosa Wall.
Họ: Cà phê (Rubiaceae).
Bộ phận dùng: Lá
Công năng, công ty trị: Thanh nhiệt, giải độc. Chữa trị lỵ trực khuẩn.
Liều lượng, giải pháp dùng: Lá tươi 30 - 50g, lau sạch, thái nhỏ trộn cùng với trứng gà, quấn vào lá chuối lấy nướng hoặc áp chảo mang lại chín. Ngày ăn 2 - 3 lần, vào 5 - 8 ngày.
47. NÁNG
Tên khác: Lá náng, Náng hoa trắng
Tên khoa học: Crinum asiaticum L.
Họ: Thuỷ tiên (Amaryllidaceae).
Bộ phận dùng: Lá, thân hành.
Công năng, nhà trị: Hoạt huyết, giảm đau. Chữa trị sưng, tụ máu, bong gân, sai khớp do ngã, chữa thấp khớp, nhức mỏi.
Liều lượng, phương pháp dùng: Lá náng hơ lạnh đắp vào nơi tụ máu, bong gân, sưng tấy.
48. NGẢI CỨU
Tên khác: Thuốc cứu, ngải diệp, nhả ngải (Tày), quá sú (H’mông), teo linh li (Thái)
Tên khoa học: Artemisia vulgaris L.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Bộ phận xung quanh đất
Công năng, nhà trị: Chỉ huyết, trừ hàn thấp, điều kinh, an thai. Chữa trị phong thấp, kinh nguyệt không đều, băng kinh, rong huyết, khí hư, bạch đới.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng: 6 - 12g, nhan sắc hoặc hãm uống. Xung quanh ra, còn dùng làm ngải nhung để triển khai thuốc cứu.
49. NGHỆ
Tên khác: Nghệ vàng, Khương hoàng, teo hem, co khản mỉn (Thái)
Tên khoa học: Curcuma longa L.
Họ: Gừng (Zingiberaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ (củ)
Công năng, chủ trị: Khương hoàng (củ cái) có công dụng hành khí, phá huyết, thông kinh, chỉ thống, sinh cơ. Chữa trị kinh nguyệt ko đều, bế kinh, ứ máu, vùng ngực đầy hơi đau tức, đau mạng sườn, sau khoản thời gian đẻ huyết xấu không ra, kết hòn nhức bụng, viêm loét dạ dày, lốt thương lâu ngay lập tức miệng; Uất kim (củ nhánh) có công dụng hành khí giải uất, hành ngày tiết phá ứ, chỉ huyết, lợi mật. Chữa trị thổ huyết, ra tiết cam, đái ra máu, tiết ứ, hai bên sườn đau, viêm gan, hoàng đảm, xơ gan.
Liều lượng, giải pháp dùng: Khương hoàng ngày dùng 6 - 12g (dạng thuốc dung nhan hoặc bột), chia 2 - 3 lần; Uất kim ngày dùng 2 - 10g (dạng dung dịch bột), chia 2 - 3 lần. Nghệ tươi giã nhỏ vắt rước nước sứt vào mụn nhọt, viêm tấy lở loét kế bên da, trét lên những mụn bắt đầu khỏi giúp chóng lên da non làm cho mờ sẹo.
50. NGŨ GIA BÌ CHÂN CHIM
Tên khác: Cây chân chim, Cây đáng, Cây lằng, Sâm non
Tên khoa học: Schefflera heptaphylla (L.) Frodin
Họ: Ngũ gia (Araliaceae).
Bộ phận dùng: Vỏ thân
Công năng, nhà trị: Khu phong, trừ thấp, khỏe khoắn gân cốt. Chữa trị đau lưng, đau xương vị hàn thấp.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 10 - 20g, dung nhan uống.
51. NHÂN TRẦN
Tên khác: Chè cát, chè nội, đường hương
Tên khoa học: Adenosma caeruleum R. Br.
Họ: Hoa mõm chó (Scrophulariaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận trên mặt đất
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt, lợi thấp, thoái hoàng. Chữa trị viêm gan, viêm gan virus, viêm túi mật, vàng da, nóng nóng, vệ sinh không thông, phụ nữ sau đẻ hèn ăn.
Liều lượng, cách dùng: Ngày cần sử dụng 10 - 15g, nhan sắc uống.
52. NHÓT
Tên khác: Cây lót, hồi đồi tử
Tên khoa học: Elaeagnus latifolia L.
Họ: Nhót Eleaegnceae.
Bộ phận dùng: Lá, quả, rễ
Công năng, chủ trị: Chỉ khát, bình suyễn, chỉ tả. Chữa trị hen suyễn, lỵ trực khuẩn và tiêu chảy.
Liều lượng, cách dùng: Lá tươi đôi mươi - 30g hoặc lá khô 6 - 12g, thái nhỏ dại sao vàng, dung nhan với 400ml nước còn 100ml chia gấp đôi uống trong ngày. Rễ nấu nước tắm mụn nhọt.
53. CÂY ỔI
Tên khác: Ủi, phan thạch lựu.
Tên khoa học: Psidium guajava L.
Họ: Sim Myrtaceae.
Bộ phận dùng: Lá, quả
Công năng, chủ trị: Sáp trường, chỉ tả. Chữa tiêu chảy.
Liều lượng, biện pháp dùng: Dùng quả xanh nhai, nuốt nước nhả bã, ngày cần sử dụng 15 - 20g búp non hay lá non, dung nhan uống.
54. PHÈN ĐEN
Tên khác: Nỗ, tạo phan diệp.
Tên khoa học: Phyllanthus reticulatus Poir.
Họ: Thầu dầu - Euphorbiaceae
Bộ phận dùng: Lá, vỏ thân cây
Công năng, chủ trị: Sáp trường, chỉ tả. Chữa trị tiêu chảy.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày sử dụng 15 - 20g búp non tuyệt lá non, sắc đẹp uống.
55. QUÝT
Tên khác: Quýt xiêm, quất thực
Tên khoa học: Citrus reticulata Blanco
Họ: Cam (Rutaceae)
Bộ phận dùng: Lá, vỏ, quả, hạt
Công năng, nhà trị: Trần suy bì có công dụng hành khí, táo khuyết thấp, hóa đờm. Chữa ăn uống không tiêu, đau bụng, mửa mửa, ho tức ngực, nhiều đờm. Thanh phân bì (vỏ quả còn xanh) có tác dụng sơ can, phá khí, tán kết, tiêu đờm. Chữa trị ngực sườn nhức tức. Phân tử quýt (quất hạch) có chức năng hành khí, tán kết, chỉ thống. Chữa sa ruột, bìu sưng đau, nhức lưng, viêm con đường vú. Lá quýt (quất diệp) có chức năng sơ can, hành khí, hóa đờm. Chữa ngực nhức tức, ho, sưng vú.
Liều lượng, cách dùng: Trần so bì ngày sử dụng 4 - 12g, dạng sắc hoặc tán; Thanh bì ngày sử dụng 3 - 9g. Hạt quýt ngày dùng: 3 - 9g; lá quýt ngày cần sử dụng 10 - 20 lá, dung nhan uống.
56. Rau xanh MÁ
Tên khác: Liên chi phí thảo
Tên khoa học: Centella asiatica (L.) Urban
Họ: Hoa tán (Apiaceae)
Bộ phận dùng: Cả cây
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt độ trừ thấp, giải độc, tiêu viêm. Chữa sốt, nhọt nhọt, tiến thưởng da, thổ huyết, ra máu cam, táo bị cắn dở bón, ho, vệ sinh rắt buốt.
Liều lượng, phương pháp dùng: Ngày dùng: 30 - 40g (tươi), vò nát, cố gắng lấy nước hoặc dạng khô sắc uống. Rất có thể dùng phối phù hợp với cỏ lọ nồi có chức năng cầm máu.
57. RÂU MÈO
Tên khác: Cây Bông bạc
Tên khoa học: Orthosiphon spiralis (Lour.) Merr.
Họ: Hoa môi - Lamiaceae.
Bộ phận dùng: Phần cùng bề mặt đất.
Công năng, nhà trị: Thanh lợi thấp nhiệt, lợi tiểu. Chữa viêm thận, viêm bàng quang, sỏi thận, viêm gan.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng 5 - 6g, dạng dung dịch sắc.
58. Rau xanh SAM
Tên khác: Mã xỉ hiện.
Tên khoa học: Portulaca oleracea L.
Họ: Rau sam (Portulacaceae).
Bộ phận dùng: Phần xung quanh đất
Công năng, chủ trị: Thanh sức nóng giải độc, chỉ lỵ. Chữa mụn nhọt, nước ăn uống chân, kiết lỵ, đái buốt, đái ra máu.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng: 9 - 12g, dạng sắc. Dùng không tính 30 - 60g tươi, giã đắp vào vị trí bị bệnh.
59. SẢ
Tên khoa học: Cymbopogon spp.
Họ: Lúa (Poaceae).
Bộ phận dùng: Thân rễ cùng lá
Công năng, nhà trị: Phát hãn, lợi tiểu, hạ khí, tiêu đờm. Chữa cảm sốt, đau bụng, đầy hơi, trướng bụng, mửa mửa, ho nhiều đờm.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày dùng: 6 - 9g (rễ), dạng hãm, sắc.
60. SÀI ĐẤT
Tên khác: Cúc nháp, ngổ núi, tân sa
Tên khoa học: Wedelia chinensis (Osbeck) Merr.
Họ: Cúc (Asteraceae).
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, công ty trị: Thanh sức nóng giải độc, tiêu viêm. Chữa viêm tấy, nhọt nhọt, lây lan trùng, chốc đầu, lở ngứa, dị ứng.
Liều lượng, cách dùng: Ngày sử dụng 50 -100g (tươi), giã nát, hòa thêm nước gạn uống, buồn bực đắp vào nơi sưng tấy. Dùng dạng khô: trăng tròn - 40g, sắc đẹp với 400ml nước hâm sôi còn 100ml, uống làm cho 2-3 lần trong ngày. Trẻ em tùy tuổi, uống 1/3 - 50% liều tín đồ lớn.
61. SẮN DÂY
Tên khác: Cát căn
Tên khoa học: Pueraria montana (Lour.) Merr. Var. chinensis (Ohwi) Maesen
Họ: Đậu (Fabaceae)
Bộ phận dùng: Rễ củ. Cạo vỏ phơi khô hoặc sấy khô.
Công năng, chủ trị: Giải cơ, thoái nhiệt, sinh tân, chỉ khát, thấu chẩn, chỉ tả. Chữa trị cảm sốt phong nhiệt, cổ gáy cứng đau, sởi, thủy đậu, ban chẩn mọc ko đều, kiết lỵ kèm theo sốt, khát nước.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày 9 - 15g, dạng sắc.
62. SIM
Tên khác: Hồng sim, Đào kim nương.
Tên khoa học: Rhodomyrtus tomentosa (Ait.) Hassk.
Họ: Sim (Myrtaceae)
Bộ phận dùng: Búp non, lá, nụ hoa, quả chín.
Công năng, chủ trị: Chỉ huyết, lợi thấp, chỉ tả, giải độc. Chữa trị đau bụng, tiêu chảy, lỵ trực khuẩn.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày dùng 8 - 16g, thái nhỏ, nhan sắc với 200ml nước còn 50ml, chia 2 lần uống trong ngày. Dùng ngoài sắc lá, rửa vết thương.
63. THIÊN MÔN ĐÔNG
Tên khác: Thiên môn, Thiên đông, Tóc tiên leo.
Tên khoa học: Asparagus cochinchinensis (Lour.) Merr.
Họ: Thiên môn đông (Asparagaceae).
Bộ phận dùng: Rễ củ. Đồ chín, vứt vỏ, rút lõi, phơi thô hoặc sấy khô.
Công năng, công ty trị: Tư âm, sinh tân, nhuận táo, thanh phế, hóa đàm. Chữa trị ho, sốt bởi phế nhiệt, tân dịch hao tổn, táo bị cắn bón.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày cần sử dụng 6 - 12g, nhan sắc uống.
64. TÍA TÔ
Tên khoa học: Perilla frutescens (L.) Britt.
Họ: Bạc hà (Lamiaceae).
Bộ phận dùng: Lá, hạt chín, cành phơi khô, hoặc sấy khô.
Công năng, chủ trị: Hành khí, khoan trung, chỉ thống, an thai. Trị khí uất vùng ngực, ngực sườn đày tức, thượng vị đau, ợ hơi, mửa mửa. Lá cùng cành tía tô chữa trị động thai. Hạt tía đánh (tô tử) giảm ho trừ đàm.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày cần sử dụng 5 - 9g, sắc đẹp uống.
65. TRẮC BÁCH DIỆP
Tên khác: Trắc bá, bá tử, co tổng péc (Thái)
Tên khoa học: Platycladus oreintalis (L.) Franco
Họ: Hoàng lũ (Cupressaceae)
Bộ phận dùng: Lá, nhân phân tử (bá tử nhân)
Công năng, chủ trị: Lá sao cháy có tính năng lương huyết, cố kỉnh máu, trừ phải chăng nhiệt. Trị ho ra máu, đại tiểu tiện ra máu, chảy máu cam, rong kinh, rong huyết. Hạt trắc bách diệp (Bá tử nhân) có chức năng bổ tâm, định thần, chỉ hãn, nhuận táo, thông tiện. Chữa trị hồi hộp, mất ngủ, giỏi quên, bạn yếu âm hư.
Liều lượng, giải pháp dùng: Ngày dùng 6 - 12g (lá), Bá tử nhân ngày dùng 4 - 12g. Trắc bá sao cháy ngày sử dụng 10 - 20g, nhan sắc uống.
66. TRINH NỮ HOÀNG CUNG
Tên khác: Tỏi lơi lá rộng.
Tên khoa học: Crinum latifolium L.
Họ: Thuỷ tiên (Amaryllidaceae).
Bộ phận dùng: Lá
Công năng, chủ trị: Tiêu ung, bài nùng. Cung ứng chữa ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư đường tiền liệt.
Liều lượng, biện pháp dùng: Ngày cần sử dụng 3 - 5g, sao vàng, nhan sắc uống.
67. XẠ CAN
Tên khác: Rẻ quạt, lưỡi đòng
Tên khoa học: Belamcanda chinensis (L.) DC.
Họ: La dơn (Iridaceae)
Bộ phận dùng: Thân rễ, lá
Công năng, nhà trị: Thanh nhiệt giải độc, hóa đàm bình suyễn. Chữa trị viêm họng, viêm amydal gồm mủ, ho nhiều đờm, khản tiếng, viêm tắc đường vú, tắc tia sữa.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 3 - 6g (dạng khô), sắc uống; 10 - 20g (thân rễ tươi) tươi cọ sạch, nhúng qua nước sôi, xay nhuyễn cho vài phân tử muối, nỗ lực lấy nước ngậm và nuốt dần, bã hơ nóng đắp vào cổ.
68. XÍCH ĐỒNG NAM
Tên khác: Mò hoa đỏ, lẹo cái
Tên khoa học: Clerodendrum japonicum (Thunb.) Sweet
Họ: Cỏ roi chiến mã - Verbenaceae.
Bộ phận dùng: Toàn thân phơi hoặc sấy khô, có thể dùng tươi.
Công năng, chủ trị: Hành khí, hoạt huyết, tiêu viêm, chỉ thống. Chữa khí hư, viêm cổ tử cung, ghê nguyệt ko đều, vàng da, nhọt lở, khớp xương đau nhức, đau lưng.
Liều lượng, bí quyết dùng: Ngày sử dụng 15 - 20g, nhan sắc hoặc nấu nướng cao uống. Lá tươi giã đắp hoặc ép mang nước rửa dấu thương, bỏng, nhọt lở.
69. XUYÊN TÂM LIÊN
Tên khác: Công cộng, lãm hạch liên, khổ đảm thảo
Tên khoa học: Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees
Họ: Ô rô (Acanthaceae)
Bộ phận dùng: Bộ phận cùng bề mặt đất
Công năng, chủ trị: Thanh nhiệt giải độc, tiêu viêm, chỉ thống. Chữa lỵ cấp tính, viêm dạ dày, cảm mạo, vạc sốt, viêm họng, viêm Amydal, viêm gan virus, mụn nhọt.
Liều lượng, cách dùng: Ngày dùng 4 - 16g, dạng sắc, tán.
Xem thêm: 50+ Mẫu Bánh Sinh Nhật Tặng Bạn Trai, Những Mẫu Bánh Sinh Nhật
70. Ý DĨ
Tên khác: Bo bo, phân tử cườm, cườm gạo
Tên khoa học: Coix lacryma-jobi L.
Họ: Lúa (Poaceae)
Bộ phận dùng: Hạt
Công năng, công ty trị: Kiện tỳ, bửa phế, thanh nhiệt, thẩm thấp. Trị phù thũng, cước khí, ỉa chảy vị tỳ hư, phong thấp thọ ngày ko khỏi, gân cơ co quắp khó khăn